Οι σωματικές αλλαγές στην εφηβεία

Οι αλλαγές που συμβαίνουν στο εφηβικό σώμα μοιάζουν να είναι οι πιο δύσκολες, επειδή δημιουργούν και τις ανάλογες ψυχολογικές αλλαγές.

Υπάρχουν τεράστιες διαφορές από άτομο σε άτομο, τόσο ως προς το χρόνο έναρξης των αλλαγών όσο και ως προς τη διάρκεια, την ένταση και το ρυθμό ολοκλήρωσής τους. Ορισμένες αλλαγές π.χ. που συμβαίνουν σ’ έναν έφηβο στην ηλικία 11-12 ετών μπορεί να συμβούν σ’ έναν άλλον έφηβο στην ηλικία των 15-16 ετών.

Σαφείς διαφορές υπάρχουν μεταξύ των δύο φύλων: τα κορίτσια ωριμάζουν νωρίτερα. Παρά τις τεράστιες ατομικές διαφορές, η σειρά, η ακολουθία, με την οποία πραγματοποιούνται οι αλλαγές της εφηβείας, είναι ίδια για όλα τα άτομα.

Η σωματική ωριμότητα τόσο στ’ αγόρια όσο και στα κορίτσια, οδηγεί στη συνειδητοποίηση του φύλου τους και στο να τοποθετηθούν στη ζωή τους σε σχέση μ’ αυτό.

Ο όρος άγχος (ή στρες) προέρχεται από το ρήμα ἄγχω, που στην αρχαία ελληνική γλώσσα σημαίνει σφίγγω ή πνίγω. Το άγχος είναι μια φυσιολογική σωματική και ψυχική αντίδραση σε μια απειλή ή σε μια αίτηση για την αντιμετώπιση απαιτητικών καταστάσεων. Όταν κάποιος άνθρωπος νιώθει στρες το σώμα του είναι σε ένταση και ο εγκέφαλος του πυροδοτείται από πολλαπλές σκέψεις.

Ο κάθε άνθρωπος εκτίθεται καθημερινά σε στρεσογόνες καταστάσεις. Το στρες μάλιστα μπορεί να είναι και θετικό το λεγόμενο ευ στρες. Σε αυτή την περίπτωση λειτουργεί σαν καταλύτης και τον ενεργοποιεί για να ανταπεξέλθει στις όποιες καταστάσεις. π.χ. Το στρες λειτουργεί θετικά στον αθλητή που είναι στην γραμμή εκκίνησης έτοιμος να ξεκινήσει τον αγώνα δρόμου. Αν είναι χαλαρός εκείνη την ώρα τότε το σίγουρο είναι ότι θα χάσει την εκκίνηση.

Το άγχος διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και αντίστοιχα από νέο σε νέο. Όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι βιώνουν συναισθήματα άγχους, τα οποία διαφέρουν στην ποιότητα, στην ποσότητα και στην ένταση.

Ως ένα σημείο, το άγχος, είναι φυσιολογικό και θα ᾽λέγαμε χρήσιμο στοιχείο. Όμως το πρόβλημα αρχίζει, όταν το άγχος ξεφεύγει από τα φυσιολογικά όρια. Όσο πιο συχνό και έντονο είναι το στρες και ξεφεύγει από τα όρια τόσο πιο δύσκολο είναι να αντιμετωπιστούν οι καθημερινές υποχρεώσεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα του άγχους; Άλλα είναι ψυχολογικά και άλλα είναι σωματικά.

Στα ψυχολογικά περιλαμβάνονται:

• η ανησυχία, • η ανυπομονησία, • ο απροσδιόριστος φόβος και η αγωνία, • η νευρικότητα, • η δυσκολία στην αυτοσυγκέντρωση, • η διάσπαση της προσοχής, • η μειωμένη αντίληψη κ.α.

Στα σωματικά περιλαμβάνονται:

• η δύσπνοια, • το αίσθημα του πνιγμού, • ο “κόμπος” στο λαιμό, • ο πόνος στο κεφάλι και στο στήθος, • η λιποθυμική τάση, • τα κρύα και ιδρωμένα χέρια, • η ανορεξία, • η ναυτία, • η ξηροστομία • η αδυναμία, • η εφίδρωση (ιδρώτας) • η συχνουρία, • η δυσκολία κατάποσης, • οι αυξημένοι παλμοί της καρδιάς, • οι πόνοι στην κοιλιά και στο στομάχι, • η ζαλάδα, η ανησυχία κ.α.

Ειδικά για τα παιδιά της Γ Λυκείου

Η αγωνία αυξάνεται όταν πρόκειται για την εισαγωγή τους στις Ανώτατες Σχολές, διότι εκ των προτέρων τα μαθήματα και οι Πανελλήνιες από μόνες τους είναι δύσκολες και απαιτητικές και εμπερικλείουν άγχος. Επιπλέον οι μαθητές επιφορτίζονται με τις προσδοκίες ή τις απαιτήσεις των γονιών, είτε λογικές είτε -σε κάποιες περιπτώσεις- παράλογες. Το άγχος επιδεινώνεται και με την υπευθυνότητα των νέων -για κάποια παιδιά ισχύει αυτό, άλλα παιδιά αδιαφορούν-, αφού στο νου τους υπάρχει “ότι οι γονείς μου πληρώνουν για να κάνω φροντιστήριο, άρα πρέπει να περάσω οπωσδήποτε!”. Και τέλος πάντα υπάρχουν και οι προσωπικές επιδιώξεις και στόχοι για τον κάθε μαθητή. Οι μαθητές σε κάθε περίπτωση κάνουν ότι μπορούν και βάζουν τα δυνατά τους για να πετύχουν στις Ανώτατες σχολές. Όπως και να έχουν ή έρθουν τα πράγματα και τα αποτελέσματα ας γνωρίζουμε ότι επιτυχία στις εξετάσεις δεν είναι επιτυχία στην ζωή, και αποτυχία στις εξετάσεις δεν σημαίνει αποτυχία στη ζωή.

Αγιογραφική θεμελίωση

Όπως έχουμε ξαναγράψει, δεν υπάρχει κανένα ανθρώπινο πρόβλημα, που να μην έχει την λύση του, μέσα από την Αγία Γραφή. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να μην έχει δώσει συμβουλές και για το άγχος που ταλαιπωρεί τους ανθρώπους, αιώνες τώρα, και ειδικά σήμερα: • …Διά τούτο ακριβώς και σας λέω, μη φροντίζετε με στενοχώρια και αγωνία για τη ζωή σας, δηλαδή για το τι θα φάτε και το τι θα πιείτε, ούτε και για το σώμα σας με τι θα ντυθείτε. Δεν αξίζει η ζωή περισσότερο από την τροφή και το σώμα από το ένδυμα; (δηλ. αφού ο Θεός, σας έδωσε το πολυτιμότερο -την ζωή-, δεν θα σας δώσει και το κατώτερο; -την τροφή-; ( Ματθ. 6, 25) • …ζητείτε δε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν.(Ματθ. 6,33) • …Λοιπόν μη καταληφθείτε ποτέ από την ανήσυχη μέριμνα για τις ανάγκες της αυριανής ημέρας. Διότι η αύριο θα φροντίσει γι’ όσα θα χρειασθείτε κατ’ αυτήν. Σε κάθε ημέρα αρκούν οι δικές της ασχολίες και τα δικά της βάσανα». (Ματθ. 6,34)

ΓΙΑ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΑΓΧΟΣ

Δεν χρειάζεται να αγχωνόμαστε για το τι θα γίνει στο μέλλον, εμείς απλά κάνουμε ό,τι μπορούμε προκειμένου να έρθουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Προσπαθούμε να ζούμε το ΤΩΡΑ και να μην αφήνουμε το μυαλό μας να πλάθει φαντασίες για αυτό που πιθανόν θα γίνει μετά. Ζητούμε την βοήθεια του Θεού, κι Εκείνος ξέρει πώς θα μας βοηθήσει!