ΠΡΟΣΕΥΧΗ:
Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση
Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρών, καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν, καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
«Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός δημιουργίας ταινίας μικροῦ μήκους μέ θέμα: “Ὀρθοδοξία καί Ἑλληνισμός στήν Κύπρο – 50 χρόνια ἀπό τήν τουρκική εἰσβολή”»
Πρωτ.4519
Διεκπ. 2191
Αθηνησι τη‚ 7ῃ Ὀκτωβρίου 2024
ΕΓΚΥΚΛΙΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Πρός
τήν Ἱεράν Ἀρχιεπισκοπήν Ἀθηνῶν
καί τάς Ἱεράς Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Ἐκ Συνοδικῆς Ἀποφάσεως, ληφθείσης ἐν τῇ Συνεδρίᾳ τῆς 5ης μηνός Ἰουνίου 2024, κατόπιν καί τῆς ὑπ᾿ ἀριθ. πρωτ. 17/ 28.4.2024 προτάσεως τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Πολιτιστικῆς Ταυτότητος, γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι ἐνεκρίθη ἡ διεξαγωγή Πανελληνίου Μαθητικοῦ Διαγωνισμοῦ διά τό σχολικόν ἔτος 20242025. Ὁ ἐν λόγῳ διαγωνισμός συνδιοργανοῦται ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων καί Ἀθλητισμοῦ διά τῆς Γενικῆς Γραμματείας Θρησκευμάτων, εἰς τό πλαίσιον τῶν ἐκδηλώσεων Μνήμης διά τήν ἐπέτειον τῶν 50 ἐτῶν ἀπό τῆς τουρκικῆς εἰσβολῆς εἰς τήν Μεγαλόνησον Κύπρον.
Στόχος εἶναι οἱ μαθηταί τῶν Σχολείων νά ἔλθουν εἰς ἐπαφήν μέ τήν ἱστορίαν τοῦ Κυπριακοῦ Ἑλληνισμοῦ, νά μελετήσουν καί ἀναδιφήσουν εἰς τάς σχετικάς ἱστορικάς πηγάς, νά ἐρευνήσουν τήν συμβολήν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς τήν διαμόρφωσιν τῆς ταυτότητος καί εἰς τούς ἀπελευθερωτικούς ἀγῶνας τῶν Κυπρίων, νά ἐνημερωθοῦν διά τάς συνεπείας τῆς συνεχιζομένης τουρκικῆς κατοχῆς μεγάλου τμήματος τῆς Κύπρου καί νά ἐκφράσουν τάς σκέψεις καί τά συναισθήματά των ἐπ᾿ αὐτῶν.
Ὁ Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός μέ γενικόν θέμα: «Ὀρθοδοξία καί Ἑλληνισμός στήν Κύπρο – 50 χρόνια ἀπό τήν τουρκική εἰσβολή» ἀφορᾷ εἰς τήν δημιουργίαν ταινίας μικροῦ μήκους (βίντεο) μεγίστης διαρκείας ἕξ λεπτῶν (06´:00´´) καί ἀπευθύνεται εἰς μαθητάς καί μαθητρίας τῆς Β´ καί τῆς Γ´ τάξεως Γυμνασίου, οἱ ὁποῖοι θά ἔχουν ἀπαραιτήτως ὡς ἐπιβλέποντα ἕνα καθηγητήν των.
Εἰδικώτερον, οἱ μαθηταί καλοῦνται νά ἐμπνευσθοῦν ὑπό μιᾶς ἐκ τῶν κατωτέρω προσωπικοτήτων, αἱ ὁποῖαι ἐγεννήθησαν ἤ ἔδρασαν εἰς τήν Κύπρον, ἤτοι:
α. Ἀπόστολος Βαρνάβας
β. Ἐθνομάρτυς Ἀρχιεπίσκοπος Κυπριανός (1821)
γ. Εὐαγόρας Παλληκαρίδης (1957)
δ. Ἑλένη Φωκᾶ (ἡ δασκάλα τῶν Κατεχομένων).
Αἱ συμμετοχαί πρέπει νά ὑποβληθοῦν ἕως τῆς Δευτέρας 25 Φεβρουαρίου 2025 καί ὥρας 23:59.
Ἅπαντες καλοῦνται ὅπως τηρήσουν ἐπακριβῶς τούς ὅρους καί τάς ὁδηγίας συμμετοχῆς, συμφώνως τῷ ὑπ᾿ ἀριθ. πρωτ. 111773/2024 ἐπισυναπτομένῳ ἐγγράφῳ τῆς Γενικῆς Γραμματείας Θρησκευμάτων τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων καί Ἀθλητισμοῦ.
Ὅθεν, παρακαλοῦμεν ὑμᾶς ὅπως μεριμνήσητε διά τήν ἀνακοίνωσιν τοῦ ἐν λόγῳ Διαγωνισμοῦ εἰς τούς Ἐκπαιδευτικούς τῆς Β´ καί Γ´ Γυμνασίου τῆς δημοσίας καί τῆς ἰδιωτικῆς ἐκπαιδεύσεως ἐντός τῶν ὁρίων τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ὑμῶν Ἐπαρχίας, ὡς καί εἰς τήν καθ’ ὑμᾶς Ὑπηρεσίαν Νεότητος, ἵνα ἐν συνεχείᾳ γνωστοποιηθῇ εἰς τά στελέχη τῶν ὑμετέρων Κατηχητικῶν Σχολείων καί τούς μαθητάς τῆς Β´ καί Γ´ Γυμνασίου. Ἐφιστᾶται ἡ προσοχή εἰς τό ὅτι οἱ μαθηταί τῶν Κατηχητικῶν Σχολείων δέν δύνανται νά συμμετάσχουν ἀνεξαρτήτως, ἀλλά μόνον ὑπό τήν ἐπίβλεψιν ἐκπαιδευτικοῦ τοῦ σχολείου εἰς τό ὁποῖον φοιτοῦν.
Οἱ διακριθέντες μαθηταί τοῦ Διαγωνισμοῦ θά λάβουν Διακρίσεις Ἐπαίνου καί θά συμμετάσχουν εἰς τριήμερον ἐκπαιδευτικήν ἐκδρομήν εἰς τήν Καλαμάταν καί εἰς τελετήν ἀπονομῆς τῶν τίτλων διακρίσεως.
Διά πλείονας πληροφορίας, οἱ ὑπεύθυνοι Νεότητος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, ὡς καί οἱοσδήποτε ἐνδιαφερόμενος, δύνανται νά ἀπευθύνωνται εἰς τόν Γραμματέα τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Πολιτιστικῆς Ταυτότητος Πανοσιολογιώτατον Ἀρχιμανδρίτην κ. Θεόκλητον Μέντην (τηλ. 2107272213), ἐνῷ δύνανται νά ἐπικοινωνοῦν καί ἠλεκτρονικῶς μέσῳ τῆς ἠλεκτρονικῆς διευθύνσεως politistiki tautotita@yahoo.gr
Εὐχαριστοῦμεν ἐκ τῶν προτέρων τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τό Ὑπουργεῖον Παιδείας, Θρησκευμάτων καί Ἀθλητισμοῦ, τούς ὑπευθύνους Νεότητος τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, τούς Διευθυντάς τῶν Σχολείων, τούς ἐκπαιδευτικούς καί ὅλους ὅσοι θά συμβάλουν, καθ᾿ οἱονδήποτε τρόπον, εἰς τήν ἐπιτυχίαν τοῦ Διαγωνισμοῦ.
Ἐντολῇ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
Ἀρχιμ. Ἰωάννης Καραμούζης
- Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή για να θυμόμαστε ότι προδώσανε και σταυρώσανε τον Χριστό
- 15 μέρες πριν από την Κοίμηση της Παναγίας, στις 15 Αυγούστου.
- 40 μέρες πριν από το Πάσχα και τα Χριστούγεννα, γι’ αυτό και τις μέρες αυτές τις λέμε “Σαρακοστή”.
1,2 Κυρίως Θέμα: Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
[Στάδιο 1ο: «Βιώνοντας» (1) Το πρώτο στάδιο ονομάζεται «βιώνοντας» και επιδιώκει να αντιληφθεί ποια εμπειρία έχουν τα παιδιά σχετικά με το θέμα που πρόκειται να διδαχθεί. Το στάδιο αυτό αφορά το βίωμα και την εμπειρία των παιδιών ακόμη και για πράγματα που δεν έχουν καμμία θρησκευτική σχέση]
Χαίρετε! Τι κάνουν οι φίλοι μας; Πώς πέρασε η εβδομάδα μας; (…) Ωραία ε; Μπράβο χαίρομαι.
Θέλω να μου πείτε πώς ονομάζουμε κάποιον ο οποίος μιλάει πολύ όμορφα; (…) Απ.: Ίσως να έχετε ακούσει από τους μεγαλύτερους να λένε σε κάποιον την φράση: «Πες τα χρυσόστομε!». Τι εννοούν όταν το λένε; (…) Ας χωρίσουμε στα δυο την λέξη «χρυσόστομος»: χρυσό + στόμα.
-Ααα, δηλαδή όταν λέμε κάποιον χρυσόστομο εννοούμε ότι έχει βάψει το στόμα του χρυσό; (…)
Απ.: Όχι βρε παιδιά! Όταν λέμε κάποιον χρυσόστομο, δεν το εννοούμε κυριολεκτικά αλλά μεταφορικά: χρυσόστομος δηλαδή, είναι αυτός που μιλάει με ωραία λόγια, με σωστά λόγια.
[Στάδιο 2ο: «Γνωρίζοντας μέσω της εμπειρίας» (2) Στο δεύτερο στάδιο επιδιώκεται να συνδεθεί η εμπειρία των μαθητών/μαθητριών με τις απαντήσεις που έδωσαν στην προηγούμενη ερώτηση, με τη θρησκευτική γνώση που θέλουμε να αποκτήσουν τα παιδιά. Ουσιαστικά η εμπειρία που έχουν τα παιδιά, συνδέεται με τη θρησκευτική γνώση.]
Γνωρίζετε σε ποιον Άγιο έχει δώσει η Εκκλησίας μας τον χαρακτηρισμό «Χρυσόστομος»; (…)
Άντε να σας δώσω και μια βοήθεια: Είναι ένας από τους προστάτες των γραμμάτων, από τους Τρεις Ιεράρχες. Πολύ σωστά! Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος!
Και γιατί ονομάστηκε Χρυσόστομος; (…) Μπράβο σας! Γιατί τα λόγια που έλεγε ήταν ωραία και σωστά για τον λαό που τον άκουγε.
Για να δω τώρα ποιος θυμάται τους 3 Ιεράρχες; Ποιοι είναι παιδιά; (…) Σωστά! Ο Βασίλειος ο Μέγας, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
3. Κύρια αφήγηση ή διήγηση
[Στάδιο 3ο: «Εξερευνώντας & αναλύοντας»(3) το τρίτο στάδιο, βασική επιδίωξη αποτελεί η εξερεύνηση και σε βάθος ανάλυση της νέας γνώσης. Ουσιαστικά είναι το κυρίως θέμα που θέλουμε να διδάξουμε.]
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας το 347 μ.Χ.. Ο πατέρας του ονομαζόταν Σεκούνδος και ήταν στρατηγός και η μητέρα του ονομαζόταν Ανθούσα. Γρήγορα όμως έμεινε ορφανός από πατέρα, και η μητέρα του -μόνη της τότε 20 χρονών- τον μεγάλωσε και τον μόρφωσε όσο πιο χριστιανικά μπορούσε. Ο Άγιος σπούδασε πολλές επιστήμες (φιλοσοφία, ρητορική και νομική) στην Αντιόχεια κοντά σε έναν διάσημο τότε ρήτορα, και ξεκίνησε να εργάζεται ως δικανικός ρήτορας -δικηγόρος δηλαδή- με μεγάλη επιτυχία! Δεν συνέχισε όμως το επάγγελμα αυτό, καθώς ήθελε με όλη του την καρδιά να αφιερωθεί στον Χριστό.
Στην αρχή, για να μην αφήσει τη μητέρα του μόνη της, έζησε σαν μοναχός με προσευχή και μελετώντας πολλά χριστιανικά βιβλία. Μετά τον θάνατο της μητέρας του όμως, αφού μοίρασε όλη του την περιουσία στους φτωχούς της πόλης, εγκατέλειψε την πόλη του και πήγε για μοναχός σε ένα μικρό μοναστήρι. Μετά από 6 χρόνια επέστρεψε στην Αντιόχεια όπου και χειροτονήθηκε διάκονος.
Από τότε άρχισε να διαβάζει και να γράφει πολλά χριστιανικά κείμενα. Να φανταστείτε ότι ερμήνευσε σχεδόν όλη την Καινή Διαθήκη και ένα μεγάλο μέρος της Παλαιάς Διαθήκης. Το σημαντικότερο κείμενο όλων που έγραψε και πρέπει να θυμόμαστε είναι η Θεία Λειτουργία, την οποία τελούμε κάθε Κυριακή και τις καθημερινές ημέρες μέχρι και σήμερα. Σίγουρα θα έχετε ακούσει, όταν τελειώνει η Θεία Λειτουργία, τον ιερέα που κάνει απόλυση μνημονεύοντας τα ονόματα των Αγίων αναφέρει τελευταίο τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο: «… τού Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου ού καί τήν Θεία Λειτουργία επιτελέσαμεν και πάντων των Αγίων».
Το έργο του διακρίνεται σε πραγματείες (ασκητικές, ηθικοπαιδαγωγικές, ποιμαντικές, απολογητικές), λόγους (δογματικούς, σε διάφορες ιστορικές περιστάσεις, ηθικοδιδακτικούς, εορταστικούς, εγκωμιαστικόύς, ερμηνευτικούς) και επιστολές. Ο Ιωάννης Χρυσόστομος υπήρξε λαμπρός σχολιαστής των Άγιων Γραφών. Με το κήρυγμά του έκανε διαδοχικές εξηγήσεις της Βίβλου. Έχουν διαφυλαχθεί περίπου 600 λόγοι του Ιωάννη σε ποικίλα θέματα. Απ’ αυτούς 67 είναι για τη Γένεση, 59 για τους Ψαλμούς, 90 για το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, 89 για το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, 55 για τις Πράξεις των Αποστόλων, 34 για την Προς Εβραίους Επιστολή κλπ. Ο αναγνώστης κάθε εποχής μελετώντας το έργο του, διαπιστώνει τη συναρπαστική ρητορική του δεινότητα, την παιδαγωγική ευελιξία, τη σπάνια βιβλική κατάρτιση, την ψυχοδιαγνωστική του ικανότητα, την ποιμαντική του αγωνία και την ορθόδοξη θεολογία.
Μετά από λίγα χρόνια ο Άγιος Ιωάννης χειροτονείται ιερέας και από εκείνη τη στιγμή στέκεται δίπλα στο ποίμνιο του βοηθώντας όποιον άνθρωπο έχει ανάγκη και θερμαίνοντας τις καρδιές των πιστών με τους λόγους που εκφωνούσε την Εκκλησία. Για αυτό, όπως είπαμε πριν, ονομάστηκε Χρυσόστομος, αφού τα λόγια του ήταν χρυσάφι για τις καρδιές και τις ψυχές των πιστών. Όλα αυτά τον έκαναν γνωστό στην Κωνσταντινούπολη.
Όταν λοιπόν έμεινε κενή η θέση του Πατριάρχη, όλοι ήθελαν να την αναλάβει ο Άγιος Ιωάννης. Ο λαός της Αντιόχειας, δηλ. της περιοχής που ζούσε, όμως αντέδρασε σε αυτό γιατί δεν ήθελε να χάσει τον ποιμένα του. Τελικά, στρατιώτες το Βυζαντίου απήγαγαν τον Άγιο Ιωάννη και τον οδήγησαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου και έγινε Πατριάρχης. Ό,τι καλό έκανε ως ιερέας, συνεχίζει να κάνει ακόμη περισσότερο ως Πατριάρχης. Αυτό έστρεψε αρκετούς εναντίον του, όπως ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφιλος και η βασίλισσα του Βυζαντίου Ευδοξία. Αυτοί οι δυο κατάφεραν με πονηρούς τρόπους να δώσει ο Αυτοκράτορας Αρκάδιος τη διαταγή να εξοριστεί ο Άγιος Ιωάννης από την Πόλη και να του αφαιρεθεί το αξίωμα του Πατριάρχη.
Έτσι εξόριστος επέστρεψε πάλι πίσω στην Αντιόχεια, αλλά όταν τα πράγματα ηρέμησαν επανήλθε πάλι στην Κωνσταντινούπολη ως Πατριάρχης, αλλά και πάλι εξορίστηκε για δεύτερη φορά, με τις συκοφαντίες της βασίλισσας Ευδοξίας. Στην Κουκουσό, διδάσκει τον χριστιανισμό, χειροτονεί επισκόπους και ιερείς, βαπτίζει πολλούς χριστιανούς και παράλληλα στέλνει επιστολές στους χριστιανούς της Κωνσταντινούπολης που τους ενθαρρύνει να συνεχίσουν τους αγώνες εναντίων των αιρετικών.
Ακούγοντας όλα αυτά ο Αυτοκράτορας Αρκάδιος εξορίζει ακόμη πιο μακριά από την Πόλη τον Άγιο, στην περιοχή του Καυκάσου. Ήδη η υγεία του Αγίου Ιωάννη δε βρίσκεται σε καλή κατάσταση με τους εξορισμούς και τη συμπεριφορά των στρατιωτών προς αυτόν. Πριν φτάσουν στην Πτιούντα, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αφήνει την τελευταία του πνοή στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 μ.Χ., σε ηλικία 60 ετών. Η τελευταία του φράση ήταν «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν» (δηλαδή «Δόξα στον Θεό για όλα όσα μου έδωσε στη ζωή μου, καλά και άσχημα»). Εορτάζουμε όμως τη μνήμη του στις 13 Νοεμβρίου γιατί στις 14 Σεπτεμβρίου εορτάζεται η ύψωση του Τιμίου Σταυρού.
4. Πρακτική εφαρμογή – Ερωτήσεις
[Στάδιο 4ο: «Εφαρμόζοντας & αξιολογώντας» (4) Στο τέταρτο στάδιο πραγματοποιείται α) η πρακτική εφαρμογή στην καθημερινή μας ζωή αυτών που μάθαμε, και β) να δούμε εάν τα παιδιά συγκράτησαν αυτά που είπαμε].
Θα ήθελα να σταθούμε σε τρία σημαντικά σημεία της ζωής του Αγίου που γνωρίσαμε σήμερα:
Αρχικά πείτε μου: Ποιο μεγάλο αξίωμα έφθασε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: (…) Απ.: Πατριάρχης
- Ο Άγιος Ιωάννης εξελέγη Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως. Ανέλαβε σημαντικές θέσεις και πολλές ευθύνες, ήταν υπεύθυνος και βοηθούσε όσο περισσότερο μπορούσε το ποίμνιο του. Δε δίσταζε όμως να πει την αλήθεια όπου χρειαζόταν και να ελέγξει άτομα που είχαν και μεγάλη εξουσία. Δεν κοίταξε δηλαδή, να είναι αγαπητός στον λαό. Προτίμησε να πει την αλήθεια ακόμη και αν αυτή δεν άρεσε σε πολλούς, για να μη δημιουργούνται αδικίες εις βάρος άλλων. Μπορεί να ήταν αυστηρός, όμως δεν είχε μίσος απέναντι στους εχθρούς του.
Εμείς, όταν κάποιος μας λέει την αλήθεια για κάτι κακό που κάνουμε, πως συμπεριφερόμαστε; Ακούμε τι μας λέει και δείχνουμε την αγάπη μας και τη μετάνοια μας, το συζητάμε μαζί του ή μήπως από εγωισμό μουτρώνουμε και δεν του μιλάμε, ή αρχίζουμε να τον βρίζουμε και να συμπεριφερόμαστε με μίσος; Φυσικά αυτή η συμπεριφορά δεν είναι σωστή. Η χριστιανική συμπεριφορά είναι να δεχθούμε με κατανόηση αυτό που θα πει ο άλλος για εμάς και αν σφάλαμε να ζητήσουμε συγνώμη και να πάλι μας αδίκησε να του εξηγήσουμε τι ακριβώς έγινε και αλληλοσυγχωρεθούμε.
Λέγοντας την αλήθεια, ο Άγιος απέκτησε πολλούς εχθρούς. Δεν έλεγε την αλήθεια όμως για να τους ντροπιάσει στον υπόλοιπο κόσμο ή να τους δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα. Έλεγε την αλήθεια για να μην αδικούνται άλλοι εξαιτίας τους αλλά και για να τους κάνει να μετανοήσουν. Το κριτήριο του Αγίου όταν μιλούσε ήταν ο σωστός Λόγος του Χριστού. Δεν κήρυττε δηλαδή με κριτήριο τις δικές του απόψεις και ιδέες.
Στο σχολείο για παράδειγμα, όπως ακούτε και στις ειδήσεις, πολλά παιδιά δημοσιεύουν στο Instagram κ.λπ. άσχημα λόγια για κάποιον/ α συμμαθητή/ τριά τους που μπορεί να έχει κάποιο ελάττωμα ή να έκανε κάτι κακό. Γιατί το κάνουν αυτό; Για να τον/ην ντροπιάσουν και να δημιουργήσουν εχθρούς εναντίων του/ης, όπως έκανε ο Πατριάρχης Θεόφιλος και η βασίλισσα Ευδοξία για τον Άγιο Ιωάννη; Αυτό δεν πρέπει να το κάνουμε διότι έτσι ντροπιάζουμε ή κοροϊδεύουμε τον/ην συμμαθητή/τρια μας και αυτό δεν είναι σωστό διότι έτσι δεν δείχνουμε αγάπη για τον αδελφό μας, παρά θέλουμε να τον θίξουμε.
«Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν»: μια από τις σημαντικότερες φράσεις που πρέπει να λέει κάθε χριστιανός καθημερινά. Ο Άγιος μέσα από την πίστη του στον Θεό έβλεπε την αλήθεια. Επειδή είχε εμπιστοσύνη στον Θεό, όπως έχουμε εμείς στον μπαμπά και στη μαμά μας, δεν στεναχωριόταν για ό,τι κακό συνέβαινε στη ζωή του. Πίστευε μάλιστα, ότι ο άνθρωπος πρέπει να περάσει θλίψεις και δοκιμασίες για να «γίνει καινούργιος στην ψυχή, όπως δηλαδή μας θέλει ο Θεός». Ό,τι και αν συνέβαινε λοιπόν, ο Άγιος δεν απελπιζόταν και δεν φοβόταν ακόμα και αν η ζωή του ήταν δύσκολη.
Έτσι και εμείς, όταν μας συμβαίνουν δύσκολα και άσχημα πράγματα, πρέπει να ελπίζουμε στον Θεό και να του λέμε, όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Δόξα σε εσένα Θεέ μου για όλα όσα μου δίνεις, καλά και άσχημα». Δοξασμένο το όνομά Σου Κύριε.
Για τα παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου μπορούμε στα παραπάνω να προσθέσουμε ἠ να συμπληρώσουμε και τα παρακάτω:
Θα αναρωτηθεί κανείς. Πώς ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μίλησε για τόσα σημαντικά κοινωνικά θέματα ενώ δεν είχε προσωπική εμπειρία?
Η παιδαγωγική του μάλιστα έχει χαρακτήρα διαχρονικό και επίκαιρο. Πώς μπορεί κάτι τέτοιο να συμβαίνει από την στιγμή που ο ίδιος δεν είχε ανάλογη εμπειρία, κυρίως ως παιδαγωγός (π.χ. δεν ήταν δάσκαλος) και γονέας? Η απάντηση είναι πολύ απλή τελικά. Ο Άγιος Ιωάννης διαπνεόταν πλήρως από το χριστιανικό πνεύμα και η διδασκαλία του, ακόμα και στο ζήτημα της διαπαιδαγώγησης των παιδιών ήταν αποτέλεσμα αυτού του πνεύματος, το οποίο εφάρμοζε πιστά σε κάθε έκφανση. Ο Χριστιανισμός μπορεί να χαρακτηριστεί ως «παιδαγωγούσα θρησκεία» με πρώτο και κορυφαίο Μεγάλο Παιδαγωγό τον Ιησού Χριστό. Αυτό το παράδειγμα ακολούθησε και με την Θεία Χάρη το ολοκλήρωσε, αυτή την πτυχή του χριστιανισμού ανέδειξε.
Και κάτι ακόμα. Ο Άγιος Ιωάννης είχε τελικά και προσωπική εμπειρία. Λαμπρή διαπαιδαγώγηση από την μητέρα του αγία Ανθούσα και τους μετέπειτα διδασκάλους του. Είχε όμως και κάτι ανώτερο από αυτά. Γνήσιο χριστιανικό φρόνημα που θα μπορούσε να υπερκεράσει ακόμα και τα πιο δύσκολα εμπόδια, ακόμα και την όποια ανθρώπινη εμπειρία. Είχε δηλαδή έναν συνδυασμό εμπειρίας προσωπικής αλλά και Θεία έμπνευση που τον καθοδηγούσε.
Από τον βίο του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου τι διδασκόμαστε? Σε τί έδινε ο ίδιος ιδιαίτερη αξία?
Ολόκληρος ο βίος του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου συνδέεται άρρηκτα με την αλήθεια. Στον βίο του ταυτίζεται σε μέγιστο βαθμό η θεωρία με την πράξη. Ο άγιος του Θεού ό,τι πιστεύει και διδάσκει, αυτό και βιώνει στην καθημερινή του ζωή. Το πρώτο σημαντικό γεγονός του βίου του αγίου Χρυσοστόμου, που δείχνει την προσκόλλησή του στην αλήθεια και στην προτεραιότητα που δίνει σ’ αυτήν, είναι η στροφή του από την κοσμική στην εκκλησιαστική «σταδιοδρομία». Θα μπορούσε από τα είκοσι του μόλις χρόνια να έχει ακολουθήσει λαμπρή νομική πορεία με τιμές, δόξες και πλούτη αλλά προτίμησε να αφιερωθεί ψυχή τε και σώματι στον Χριστό και στην Εκκλησία. Για την εποχή εκείνη ένας νέος πλούσιος με σπάνιο ρητορικό ταλέντο να εγκαταλείπει όλα τα εγκόσμια και να αφιερώνεται στην ζωή και στο έργο της Εκκλησίας δεν ήταν κάτι συνηθισμένο. Ήταν πολύ λίγα αυτού του είδους τα παραδείγματα. Κι όμως ο Ιωάννης έκανε το τόλμησε. Γιατί;
Διότι στάθηκε μπροστά στην αλήθεια και την αντίκρυσε κατάματα. Βεβαιώθηκε σταθερά για την ματαιότητα της θύραθεν σταδιοδρομίας και για την απόλυτη αξία της διακονίας στην Εκκλησία, η οποία είναι «ο στύλος και το εδραίωμα της αληθείας». Είναι ολοφάνερο ότι την κρίσιμη αυτή ώρα είδε τις κοσμικές επιδόσεις και επιτυχίες, δηλαδή τους θαυμάσιους ρητορικούς λόγους, τα χειροκροτήματα και τον θαυμασμό των ακροατών, τα πλούτη και την δόξα ως εφήμερα και παροδικά, ως “μη όντα”, ως σκιές και επομένως ως ψεύδος.
Περισσότερο όμως συνειδητοποίησε πλήρως ότι η μόνη σταθερή και αμετακίνητη Ύπαρξη είναι αυτός ο αληθινός Θεός, που λατρεύεται στην Εκκλησία. Αυτός είναι το “όντως Ον”, η όντως Αλήθεια. Αυτή ακριβώς η συναίσθηση της Αληθείας ήταν αυτή που έκρινε και την περαιτέρω πορεία του. Ό,τι λοιπόν θα δίδασκε αργότερα το πίστεψε ακράδαντα πρώτα, το βίωσε ο ίδιος και το εφάρμοσε στον βίο του.
Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα ότι ο ίδιος ζούσε ασκητικά και λιτά όντας μάλιστα και Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Πούλησε αρκετά πολυτελή αντικείμενα της Αρχιεπισκοπής και τα έδωσε σε φιλανθρωπικά ιδρύματα της Πόλης.
Το δεύτερο σημείο από τον βίο του αγίου Χρυσοστόμου, που έχει άμεση σχέση με την πραγματική αναζήτηση της αλήθειας από τον ίδιο είναι οι αγώνες του για την προσωπική του κάθαρση. Επιθυμώντας σφοδρότατα να πλησιάσει την όντως αλήθεια και πιστεύοντας ακράδαντα ότι μπορεί να ευρεθεί πιο κοντά σ’ αυτήν, όσο περισσότερο και καλύτερα καθαρίσει την καρδιά του, αποφάσισε με τόλμη να ριχθεί στους ασκητικούς αγώνες. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ακολουθώντας την ασκητική τακτική των παλαιοτέρων και συγχρόνων του γερόντων, έδωσε πράγματι αίμα, υποβλήθηκε σε μέγιστες θυσίες, χωρίς να υπολογίζει τον εαυτό του, μόνο και μόνο για να επιτύχει την κάθαρση, με την οποία πίστευε ότι θα μπορούσε να προσελκύσει την χάρη του αγίου Πνεύματος, για να οδηγηθεί στην όντως αλήθεια, την οποία επιθυμούσε βαθύτατα να υπηρετήσει. Αξίζει δε να τονισθεί ότι τα κύρια μέσα που χρησιμοποιεί για την κάθαρση της καρδίας είναι η άσκηση και η μελέτη των Αγίων Γραφών.
Το τρίτο, τέλος, σημείο από τον βίο του αγίου Χρυσοστόμου, που δείχνει την πλήρη αφοσίωσή του στην όντως αλήθεια είναι η αντιμετώπιση των πρακτικών προβλημάτων που αναφύονται κατά την διάρκεια της εκκλησιαστικής του διακονίας. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, που είναι πάμπολλες, ο άγιος του Θεού ομιλεί και ενεργεί αντίθετα με τις συνήθεις επιθυμίες των ανθρώπων. Τους αποτρέπει να προστρέχουν στα θέατρα και στα ιπποδρόμια. Κατακρίνει την πολυτέλεια, την σπατάλη, την κοσμική φαντασία, τους καλλωπισμούς των γυναικών, την έπαρση και την σκληρότητα των αρχόντων, την πρόκληση και τα σκάνδαλα. Η τακτική αυτή πολλές φορές τον κάνει αντιπαθητικό και δημιουργεί σοβαρή απειλή για τον αρχιεπισκοπικό του θρόνο, αλλά και για την ίδια του την ζωή. Είναι γνωστό το αντιχρυσοστομικό κλίμα που δημιουργήθηκε από κληρικούς και λαϊκούς άρχοντες στην Κωνσταντινούπολη. Κι όμως ο ίδιος αμετάπειστος και ανυποχώρητος συνεχίζει να ομολογεί την αλήθεια, όποια θυσία κι αν συνεπάγεται αυτή του η τακτική.
ΠΡΟΣΕΥΧΗ:
Μετά από κάθε συνάντηση
MEDIA
DIGITAL MEDIA STUDIO