ΠΡΟΣΕΥΧΗ:

Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση    Εἰς τὸ ὅνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν. 

Δόξα σοι, Χριστὲ ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.
 
Η ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου
 
“Κύριε καί Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, 
πνεῦμα ἀργίας, περιεργίας, φιλαρχίας, καί ἀργολογίας μή μοι δῷς.
 
Πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, 
ὑπομονής καί ἀγάπης χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ.
 
Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁράν τά ἐμά πταίσματα, 
καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου, 
ὅτι εὐλογητός εἶ εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν.”

  

Ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, δίδασκε ότι «η ιερωσύνη είναι η ανώτερη από όλες τις τέχνες και τις επιστήμες. Διότι είναι πραγματικά εξαιρετικά δύσκολη αποστολή το να καθοδηγεί κανείς κάθε άνθρωπο. Αυτή η δυσκολία έγκειται στην ποικιλομορφία του κάθε ἀνθρώπου, αλλά και στο γεγονός της εύκολης μεταβολής του στην διάθεση, στο θέλημα και στον τρόπο της ζωής του».

ΘΕΜΑ: Ο Ακάθιστος Ύμνος,

Ο Άγ. Ιωάννης της Κλίμακος

Ο Ακάθιστος Ύμνος
 
    • Στις αρχές του 7ου αιώνα μ.Χ. αυτοκράτορας στο Βυζάντιο έγινε ο Ηράκλειος. Η αυτοκρατορία βρισκόταν σε πολύ άσχημη κατάσταση (τα ταμεία του κράτους ήταν άδεια ενώ Πέρσες και Άβαροι απειλούσαν τα σύνορα της αυτοκρατορίας). Τον Ηράκλειο όμως στήριξε ο πατριάρχης Σέργιος δίνοντας τα χρήματα της Εκκλησίας ως δάνειο στο κράτος. Πήρε τα πολυκάντηλα και τα άλλα χρυσά σκεύη από τη Μεγάλη Εκκλησία (την Αγία Σοφία), τα έδωσε στον αυτοκράτορα κι αυτός τα έκοψε νομίσματα.
 
    • Με τα χρήματα αυτά έκλεισε ειρήνη με τους Αβάρους και μετά στράφηκε εναντίον των Περσών που είχαν κατακτήσει τους Αγίους Τόπους. Όχι μόνο αυτό, αλλά οι Πέρσες αιχμαλώτισαν τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων και μετέφεραν τον Τίμιο Σταυρό στην πρωτεύουσά τους. 
 
    • Οι Πέρσες συνεννοήθηκαν με τους Αβάρους και από κοινού πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη και από στεριά και θάλασσα. Οι κάτοικοι της Πόλης πολεμώντας γενναία νίκησαν τους εχθρούς και τους έτρεψαν σε φυγή! Η Πόλη σώθηκε! Οι κάτοικοί της απέδωσαν τη σωτηρία της στην Παναγία, την Υπέρμαχο Στρατηγό, και όρθιοι, όλη τη νύχτα, έψαλαν προς τιμή της τον Ακάθιστο Ύμνο στον Ναό των Βλαχερνών.
 
    • Η είδηση της νίκης έφτασε και στον αυτοκράτορα. Με αναπτερωμένο ηθικό ελευθέρωσε τις υποδουλωμένες περιοχές, επέστρεψε τον Τίμιο Σταυρό στα Ιεροσόλυμα (Ύψωση Τιμίου Σταυρού, 14 Σεπτεμβρίου) και υπέγραψε ειρήνη με τους Πέρσες.
 
Επεξεργασία – Συζήτηση
  
   Το αριστούργημα που ονομάζουμε «Ακάθιστος Ύμνος» ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ άλλος ένας ύμνος προς την Παναγία μας, που όσο περνούν τα χρόνια ξεθωριάζει, μαραίνεται και θα έπρεπε να είχε τοποθετηθεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Πολλοί έφηβοι, μην καταλαβαίνοντας την εκκλησιαστική γλώσσα, θα διδαχθούν τα βασικά που αφορούν τον Ύμνο, χωρίς ποτέ να ψάξουν για το βαθύτερο νόημα του. Και το βαθύτερο νόημά του βρίσκεται ακριβώς εκεί που οι περισσότεροι αμφισβητούν. Στην διαχρονικότητά του, στην αντοχή του μέσα στην ανθρώπινη ιστορία και την περιπέτειά της.
 
    Τα ιστορικά στοιχεία μας διδάσκουν πως στις 8 Αυγούστου του 626 μ.Χ., η Κωνσταντινούπολη σώθηκε από τον μεγαλύτερο κίνδυνο της μέχρι τότε ιστορίας της, κατόπιν παρέμβασης της Θεοτό κου. Το πλήθος, λοιπόν, θέλοντας να την ευχαριστήσει, έψαλλε όρθιο τον γνωστό σε όλους μας «Ακάθιστο Ύμνο».
 
    Οι άνθρωποι στο μακρινό 626 μ.Χ. ευρισκόμενοι σε κίνδυνο απευθύνθηκαν κατευθείαν στον Θεό Πατέρα τους για βοήθεια και φυσικά στην Μητέρα όλων μας, την Παναγία. Η απάντηση ήταν άμεση και τα αποτελέσματα της βοήθειας ορατά και γνωστά.
 
    Οι σημερινοί άνθρωποι, όμως, ακολουθούν το παράδειγμα των τότε προγόνων μας ή αναζητούν τις λύσεις οπουδήποτε αλλού; Στα ναρκωτικά, στη μουσική, στους φίλους, στο τσιγάρο, στην κοπάνα, στην αναίδεια, στην αστρολογία, στην μαντεία, στην ανούσια επανάσταση, τις άσκοπες καταλήψεις…
 
    Αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε όλοι, μικροί και μεγάλοι (και κυρίως η νεολαία που είναι το μέλλον του κάθε τόπου), είναι πως όλα μας τα προβλήματα, όσο μεγάλα κι αν είναι, όσο κι αν φαντάζουν τεράστια και άλυτα, έχουν την λύση τους και η λύση στο κάθε ανθρώπινο πρόβλημα είναι πάντοτε ο Θεός. Εκείνος μας δημιούργησε και Εκείνος ξέρει να δώσει την απάντηση στο κάθε πρόβλημά μας. Για παράδειγμα η Αγία Γραφή περιέχει περισσότερες απαντήσεις, από κάθε ανθρώ πινο ερώτημα που μπορεί να τεθεί ή έχει απασχολήσει τον άνθρωπο από καταβολής κόσμου.
 
    Ο Θεός μας απαντάει πάντοτε και καμία προσευχή μας δεν πηγαίνει στον κάλαθο των αχρήστων. Αρκεί να μπορεί η καρδιά μας να την ακούσει και κυρίως να την δεχτεί, ακόμα κι αν είναι αντίθετη από το θέλημά μας.
 
    Οι πολιορκίες του ανθρώπου δεν τελείωσαν στην Κωνσταντινούπολη του 626 μ.Χ. και οι εχθροί δεν είναι πάντοτε ορατοί. Υπάρχουν και σήμερα και μάλιστα πολύ περισσότεροι από τότε που κρατούσαν απλώς ένα σπαθί και δήλωναν τις εχθρικές προθέσεις τους. Οι εχθροί μας εκτός από τον κόσμο και τον αιώνιο αντίπαλο του ανθρώπινου είδους, τον διάβολο, είμαστε πολλές φορές εμείς οι ίδιοι.
 
    Γι᾽ αυτόν και για οποιονδήποτε άλλο λόγο πρέπει πάντα να απευθυνόμαστε στον Δημιουργό και Σωτήρα μας, ο Όποιος πήρε σάρκα ανθρώπινη μέσω της Παναγίας Θεοτόκου, που συναίνεσε να γίνει το ιερό Σκεύος μέσα στο οποίο θαυματουργικώς χώρεσε όλη η Θεότητα! Και ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της ενανθρωπήσεως; Η σωτηρία του ανθρώπου και η καταπάτηση του θανάτου!
 
    Καταλήγοντας πρέπει να επισημάνουμε κάτι εξίσου σημαντικό. Μελετώντας το παρελθόν διδασκόμαστε για το μέλλον. Το παρελθόν είναι εκείνο που θα μας διδάξει να μην επαναλάβουμε τα λάθη μας αλλά και θα μας κάνει να επαναλάβουμε όσα σωστά έγιναν.
 
    Οι άνθρωποι εκείνοι, πιο αγνοί από εμάς και σίγουρα πιο ευλαβείς, βρήκαν αμέσως την λύση στο πρόβλημα τους. Ήταν μονόδρομος για εκείνους και οδηγούσε στον Χριστό και την Παναγία. Μετά όμως από την βοήθεια δεν επαναπαύτηκαν, ούτε ξέχασαν… Αμέσως ευχαρίστησαν την Θεοτόκο για την βοήθειά της και ο ύμνος αυτός της ευχαριστίας παραμένει ακόμα και σήμερα. Αυτό που θα πρέπει να εξετάσουμε εμείς είναι την αχαριστία και την σκληροκαρδία μας. Τον Θεό τον θυμόμαστε στα δύσκολα κι όταν ικανοποιηθεί το αίτημα μας, Τον ξεχνάμε… Ας διδαχθούμε, λοιπόν, από τον Ακάθιστο Ύμνο και κάποια πράγματα πέρα από τα εμφανή κι ας επαναλάβουμε το παράδειγμα της Πόλης και των προγόνων μας… 
 

Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακας

Την 4η Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής τιμάμε τη μνήμη του αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη – ενός μεγάλου αγίου διδασκάλου του 6ου αιώνα μ.Χ. Ο άγιος ήταν μεγάλος μελετητής και ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής και έγραψε το έργο Κλίμαξ (=Σκάλα), όπου αναλύει προσεκτικά τα πάθη (=σκαλοπάτια προς το σκοτάδι, μακριά απ’ το Θεό) και τις αρετές (=σκαλοπάτια προς τον ουρανό και το Θεό).

Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακας γεννήθηκε στη Συρία. Ήταν γιος πλούσιας και ευσεβούς οικογένειας και έλαβε από μικρή ηλικία μεγάλη μόρφωση. Μόλις μεγάλωσε πήγε στο Όρος Σινά και εκάρη μοναχός (γι’ αυτό ονομάστηκε και Σιναΐτης). Η φήμη των αρετών και της σοφίας του οδηγούσε πολλούς μοναχούς και αξιωματούχους στη Μονή για να ζητήσουν τη συμβουλή του.

Έγινε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σινά για μερικά χρόνια και αποσύρθηκε πάλι στην έρημο για να αφοσιωθεί στις μελέτες του και στην προσευχή. Κοιμήθηκε ειρηνικά περίπου το 606 μ.Χ. και άφησε δύο σπουδαιότατα συγγράμματα, την «Κλίμακα» και τον «Λόγον προς τον Ποιμένα».

    Η «Κλίμακα» (σκάλα) περιλαμβάνει 30 λόγους σχετικούς με την αρετή, γι’ αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται αλλιώς «Κλίμακα των αρετών». Καθένας από τους τριάντα λόγους περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας από τις πιο πρακτικές και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια, καταλήγοντας στις θεωρητικά πιο υψηλές.

    Παρακάτω σημειώνουμε τα 30 σκαλοπάτια τα οποία πρέπει να ανέβει ο μοναχός αλλά και κάθε χριστιανός που θέλει να πλησιάσει το Θεό.

    Προσπαθώ στη ζωή μου να ανεβαίνω και ένα πνευματικό σκαλοπάτι το οποίο θα με οδηγήσει κοντά στο Θεό… Ας σχολιάσουμε μερικά από αυτά τα σκαλοπάτια που αναφέρει ο Άγιος…

  1. Αποταγή (απομάκρυνση από κόσμο, αμαρτία…)
  1. Απροσπάθεια (=αποφυγή του θέλω μας, προσπαθώ να ΜΗΝ κάνω αυτό που θέλω)
  1. Ξενιτεία
  1. Υπακοή
  1. Μετάνοια
  1. Μνήμη θανάτου
  1. Χαροποιό πένθος
  1. Αοργησία
  1. Αποφυγή μνησικακίας
  1. Αποφυγή καταλαλιάς
  1. Αποφυγή πολυλογίας
  1. Αποφυγή ψεύδους
  1. Αποφυγή ακηδίας
  1. Αποφυγή Γαστριμαργίας
  1. Αγνεία
  1. Αποφυγή φιλαργυρίας
  1. Αποφυγή αναισθησίας
  1. Μείωση ύπνου, αύξηση προσευχής
  1. Αγρυπνία
  1. Γενναιοφροσύνη
  1. Αποφυγή κενοδοξίας
  1. Αποφυγή υπερηφανείας
  1. Αποφυγή λογισμών βλασφημίας
  1. Πραότητα και απλότητα
  1. Ταπεινοφροσύνη
  1. Διάκριση
  1. Ησυχία
  1. Προσευχή
  1. Απάθεια
  1. Αγάπη, ελπίδα και πίστη

    Από την αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής η «Κλίμακα» διαβάζεται σε όλα τα ορθόδοξα μοναστήρια. Η Εκκλησία τιμά ιδιαίτερα σε αυτή τη πνευματική περίοδο τον συγγραφέα Άγιο Ιωάννη της Κλίμακας. Η μνήμη του εορτάζεται και στις 30 Μαρτίου και την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Τι μας διδάσκει η Κλίμακα του Αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη;

    Την 4η Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής τιμάμε τη μνήμη του αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη – ενός μεγάλου αγίου διδασκάλου του 6ου αιώνα μ.Χ. Ο άγιος ήταν μεγάλος μελετητής και ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής και έγραψε το έργο Κλίμαξ (=Σκάλα), όπου αναλύει προσεκτικά τα πάθη (=σκαλοπάτια προς το σκοτάδι, μακριά απ’ το Θεό) και τις αρετές (=σκαλοπάτια προς τον ουρανό και το Θεό).

    Δεν είναι τυχαίο που εορτάζουμε την μνήμη του Αγίου Ιωάννου αυτή την περίοδο και επίσης η «Κλίμακα» όσο κι αν είναι δύσκολο να το καταλάβουμε με την πρώτη, συνδέεται άρρηκτα με την Μεγάλη Σαρακοστή.

    Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι περίοδος μετανοίας, περίοδος κατά την οποία η πέτρινη καρδιά μας πρέπει, με την Χάρη Του Θεού, να γίνει σάρκινη, και από αναίσθητη να γίνει αισθαντική, από ψυχρή να γίνει ζεστή και ανοιχτή προς τους άλλους και, κυρίως, προς τον Θεό. Αυτός ο καιρός είναι καιρός ανανέωσης, όπου κάθετι –όπως γίνεται την άνοιξη- κάνει μια καινούρια αρχή και η ανήλια ζωή μας ζωντανεύει και πάλι με όλη την ένταση την οποία ο Θεός μπορεί να δώσει σε εμάς τους ανθρώπους, κάνοντας μας δια των Αχράντων Μυστηρίων και των πλουσίων δωρεών Του, κοινωνούς του Αγίου Πνεύματος, κοινωνούς θείας φύσεως. Είναι εποχή συμφιλίωσης και η συμφιλίωση είναι χαρά. Η χαρά του Θεού και η δική μας χαρά, ένα νέο ξεκίνημα!

    Όλα τα παραπάνω ουσιαστικά μας διδάσκει η «Κλίμακα» του Αγίου Ιωάννου. Μας καθοδηγεί, μας δείχνει τα σκαλοπάτια εκείνα, τα οποία θα μας οδηγήσουν στην νέα αρχή, στο καινούριο ξεκίνημα για να ανανεώσουμε το βάπτισμά μας και να γίνουμε κοινωνοί της Θείας Χάριτος και της Ουράνιας Βασιλείας, σταματώντας οικειοθελώς την εισχώρηση του σκοτα διού στην ψυχή και την καρδιά μας.

Συμπέρασμα:
    • Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι ένα υπέροχο ποίημα αφιερωμένο στην Παναγία, την Υπέρμαχο στρατηγό που πάντα σκεπάζει και υπερασπίζεται το ελληνικό έθνος και εμείς με χαρά ψάλλουμε στην Παναγίας μας τροπάρια δοξολογίας και ευχαριστίας.
    • Κάθε κεφάλαιο-Λόγος της Κλίμακας είναι ένα σκαλοπάτι το οποίο ανεβάζει τον χριστιανό ολοένα και πιο ψηλά στην κλίμακα των αρετών.
    • Κάθε μέρα αλλά και τώρα την Σαρακοστή όλοι εμείς οι Χριστιανοί με ταπείνωση, υπακοή, προσευχή κι αγάπη, πρέπει ν’ αγωνιστούμε ν’ ανεβούμε αυτή την σκάλα ώστε να φτάσουμε στον Κύριό μας, Ιησού Χριστό και να ζήσουμε μαζί Του την Χαρά της Ανάστασης!

ΠΡΟΣΕΥΧΗ: 

Μετά από κάθε συνάντηση

    Εἰς τὸ ὅνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν. 
Δόξα σοι, Χριστὲ ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.
 
Η ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου
 
“Κύριε καί Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργίας, φιλαρχίας, καί ἀργολογίας μή μοι δῷς.
 
Πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονής καί ἀγάπης χάρισαίμοι τῷ σῷ δούλῳ.
 
Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁράν τά ἐμά πταίσματα, καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητός εἶ εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν.”