ΘΕΜΑ 17.3 | Η Εκκλησία... Κοινωνία αγίων

ΠΡΟΣΕΥΧΗ:

Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση

Εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.

Δόξα σοι, Χριστέ ὁ Θεός, ἡ ἐλπίς ἡμῶν, δόξα σοι.

Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.

Χαίρετεεεεεε, παιδιά μου καλά!

Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου μας δίδαξε την ταπείνωση: η προσευχή του αμαρτωλού μα ταπεινού Τελώνη έγινε δεκτή από τον Θεό σε αντίθεση με την προσευχή του υπερήφανου και αλαζόνα Φαρισαίου.

Τη δεύτερη Κυριακή στην Εκκλησία θα ακουστεί η υπέροχη παραβολή του Σπλαχνικού Πατέρα ή του Ασώτου υιού… Ακούω! (Ένα παιδί αναλαμβάνει να εξιστορήσει τη γνωστή παραβολή, τα υπόλοιπα παιδιά συμπληρώνουν αν χρειαστεί).

Τόσο μεγάλη είναι η σπουδαιότητα της παραβολής αυτής που οι πατέρες της Εκκλησίας λένε πως ακόμα κι αν όλα τα Ευαγγέλια χάνονταν και σωζόταν μόνο η παραβολή αυτή, θα μπορούσε να τα αντικαταστήσει, καθώς διδάσκει την αξία της μετάνοιας και το μεγαλείο της συγχώρεσης. Επίσης μας θυμίζει πόσο πολύ μας αγαπά ο Θεός Πατέρας μας.

ΘΕΜΑ: Η Εκκλησία… Κοινωνία αγίων

1. Οι δούλοι του Θεού.

2. Οι Απόστολοι του Χριστού.

3. Οι Κληρικοί.

4. Η θριαμβεύουσα Εκκλησία (Προφήτες, Απόστολοι, Άγιοι).

1. Οι δούλοι του Θεού

Μετά την επιστροφή του ασώτου και τον εναγκαλισμό του από τον πατέρα που τον περίμενε, δόθηκε από τον φιλόστοργο πατέρα εντολή να τον ντύσουν και να ετοιμάσουν πανηγύρι για να χαρούν και να πανηγυρίσουν την επιστροφή του.

Στην παραβολή λέγεται ότι ο πατήρ έδωσε εντολή στους δούλους του: «είπε δε ο πατήρ προς τους δούλους αυτού» (Λουκ. ιε’ 22). Ποιοι είναι αυτοί οι δούλοι που εκπληρώνουν το θέλημα του Πατρός; Κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας, εφ’ όσον η οικία είναι η Εκκλησία, οι δούλοι είναι οι Κληρικοί. Αυτοί λαμβάνουν την εντολή από τον Θεό να ενδύσουν τον επιστρέφοντα άσωτο υιό.

2. Οι Απόστολοι του Χριστού

Ο Χριστός προσέλαβε δώδεκα Αποστόλους, τους αγίασε, τους κατάρτισε, τους έδωσε το Άγιον Πνεύμα και τους απέστειλε σε όλο τον κόσμο να βαπτίζουν και να κατηχούν τους ανθρώπους. Μάλιστα είπε στους Μαθητές Του: « Ὁ ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει, και ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμὲ ἀθετεῖ· ὁ δὲ ἐμὲ ἀθετῶν ἀθετεῖ τὸν ἀποστείλαντά με». (Λουκ. ι’ 16).

Έτσι, οι Απόστολοι δεν είναι οι εκπρόσωποι και οι αντιπρόσωποι του Χριστού, αλλά είναι οι υπουργοί των μυστηρίων του Θεού στους ανθρώπους. Είναι το μυστήριο της αισθητής παρουσίας του Χριστού ανάμεσά μας. Αυτό σημαίνει ότι οι Κληρικοί δεν μοιάζουν με τους Πρεσβευτές ενός Κράτους σε άλλο Κράτος, δεν μοιάζουν με τους εκπροσώπους ενός άρχοντα, αλλά δια μέσου των Αποστόλων ενεργεί ο Ίδιος ο Χριστός. Όταν συγχωρούν οι Απόστολοι, συγχωρεί και επικυρώνει και Αυτός ο Θεός.

Στους Κληρικούς ανήκουν οι επίσκοποι, οι πρεσβύτεροι και οι διάκονοι. Οι επίσκοποι είναι η ορατή κεφαλή της συγκεκριμένης Εκκλησίας, εις τύπον και τόπον της Κεφαλής της Εκκλησίας, δηλαδή του Χριστού. Στο πρόσωπο των επισκόπων δεχόμαστε τον Χριστό.

Υπάρχει αποστολική διαδοχή. Δηλαδή, όπως από μια λαμπάδα ανάβουμε δεύτερη, τρίτη, κ.λπ. και μεταφέρουμε το φως σε όλο τον χώρο, έτσι συμβαίνει και με την αποστολική διαδοχή. Με την χειροτονία και την βίωση της Ορθόδοξης Παράδοσης μεταφέρεται από γενιά σε γενιά η Χάρη των Αποστόλων και η ευλογία που έλαβαν εκείνοι από τον Χριστό.

Η διακοπή της αποστολικής παράδοσης δημιουργεί την αίρεση. Γι ̓ αυτό έχει μεγάλη σημασία να εξακριβώνουμε ποιον μνημονεύει κάποιος επίσκοπος κατά την ώρα της Λειτουργίας. Εάν αυτός ο επίσκοπος έχει κοινωνία με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, σημαίνει ότι είναι κανονικός και ορθόδοξος, εάν δεν έχει, τότε πρέπει να απομακρυνόμαστε.

3. Οι Κληρικοί

Οι επίσκοποι χειροτονούν πρεσβυτέρους και διακόνους για την σωτηρία των ανθρώπων. Είναι οι ηγέτες του λαού του Θεού, που διακονούν τον λαό για να φτάσει στον Παράδεισο, στη γη της επαγγελίας. Όπως ο Μέγας Μωυσής καθοδηγούσε με την ευλογία του Θεού τον λαό προς τη γη της επαγγελίας, το ίδιο κάνουν και οι Κληρικοί. Οδηγούν τον λαό του Θεού στον Παράδεισο.

Γι’ αυτό απαιτείται σεβασμός στους Κληρικούς. Δεν μπορούμε να λέμε ότι αγαπώ την Εκκλησία, αλλά δεν θέλω να έχω σχέση με τους Κληρικούς. Αυτό αποτελεί πνευματική σχιζοφρένεια. Οι Κληρικοί μάς βαπτίζουν, μάς χρίουν, μάς τρέφουν με το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, μάς εξομολογούν, μάς στεφανώνουν και γενικά κάνουν όλα τα μυστήρια. Βέβαια, πρέπει να πούμε ότι οι Κληρικοί κάνουν το έργο αυτό με την Χάρη και ευλογία του Θεού και όχι με τις δικές τους δυνάμεις. Κατά την ευχή του Χερουβικού ύμνου εύχεται ο επίσκοπος ή ο ιερέας στον Χριστό: «Συ ει ο προσφέρων και προσφερόμενος και προσδεχόμενος και διαδιδόμενος Χριστέ ο Θεός ημών…». Οι Κληρικοί εύχονται στον Πατέρα να αγιάσει τα τίμια δώρα, ο Πατήρ στέλλει το Άγιον Πνεύμα και μεταβάλλει τον άρτο και οίνο σε Σώμα και Αίμα Χριστού και δια του ιερέα προσφέρονται στον λαό.

4. Η θριαμβεύουσα Εκκλησία (Προφήτες, Απόστολοι, Άγιοι)

Η Εκκλησία όμως είναι και μια κοινωνία αγίων, σύνοδος αγγέλων και ανθρώπων, ουρανίων και επιγείων. Έτσι, η Εκκλησία χωρίζεται στην λεγομένη στρατευομένη Εκκλησία και την θριαμβεύουσα Εκκλησία. Στην στρατευομένη ανήκουν όλοι οι βαπτισθέντες και βεβαιόπιστοι, όσοι, δηλαδή, βαπτίστηκαν και κρατούν αναμμένη την Χάρη του αγίου Βαπτίσματος.

Στην θριαμβεύουσα Εκκλησία ανήκουν οι άγιοι. Άγιοι δεν λέγονται οι καλοί άνθρωποι απλώς, αλλά εκείνοι που μετέχουν της θεοποιού και αγιοποιού ενεργείας του Θεού. Αλλιώς μπορούμε να πούμε ότι άγιοι είναι οι φίλοι του Θεού. Ο Θεός με την δημιουργική Του ενέργεια δημιούργησε τον κόσμο, με την ζωοποιό και κυβερνητική τον ζωοποιεί και τον κυβερνά και με την θεοποιό ή αγιοποιό ενέργεια τον αγιάζει. Η ζωοποιός και κυβερνητική ενέργεια δεν σώζει, δηλαδή δεν σημαίνει ότι όσοι δημιουργήθηκαν θα σωθούν. Σώζονται όσοι μετέχουν της θεοποιού ενεργείας του Θεού. Και για να μετέχουν αυτής της ενεργείας πρέπει να καθαρίσουν πρώτα την καρδιά από τα πάθη, δηλαδή χρειάζεται εντατική προετοιμασία.

Κεντρική θέση στην Εκκλησία κατέχει η Θεοτόκος, η οποία έδωσε την σάρκα της στον Χριστό. Λέγεται Θεοτόκος, γιατί γέννησε εκ Πνεύματος Αγίου κατά σάρκα τον Θεό, το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Δεν γέννησε δηλαδή έναν καλό άνθρωπο που αργότερα έγινε μεγάλος Προφήτης, ο οποίος έλαβε την Χάρη του Θεού και έγινε Υιός του Θεού. Ο Λόγος του Θεού ήταν Θεός και πριν τη σύλληψη και μετά την γέννηση από την Παναγία.

Η Παναγία χαρακτηρίζεται αειπάρθενος. Ήταν παρθένος προ του τόκου (πριν την γέννηση) , κατά τον τόκο (κατά την ώρα της γέννησης ) και παρέμεινε Παρθένος και μετά τον τόκο (μετά την γέννηση). Ένας είναι ο μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων και Αυτός είναι ο Χριστός. Η Παναγία είναι μεσίτρια μεταξύ ημών και του Χριστού. Αγαπούμε την Παναγία για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή αγαπούμε τον Χριστό και δεύτερον για να φθάσουμε στην αγάπη του Χριστού. Έτσι, η αγάπη μας προς την Παναγία ή είναι καρπός ή είναι δρόμος για την αγάπη προς τον Χριστό.

Στην θριαμβεύουσα Εκκλησία υπάγονται και οι άγιοι. Αυτοί είναι οι Προφήτες και οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης, οι Απόστολοι και οι άγιοι δια μέσου των αιώνων. Στους τελευταίους υπάγονται οι μάρτυρες που έδωσαν την μαρτυρία τους και υπέστησαν το μαρτύριο για τον Χριστό, οι όσιοι που ασκήθηκαν στα Μοναστήρια και την έρημο για τον Χριστό, οι έγγαμοι που τήρησαν το θέλημα του Χριστού μέσα στην οικογένεια.

Υπάρχουν άγιοι από όλα τα κοινωνικά στρώματα του λαού, από όλες τις ηλικίες, από όλα τα έθνη και από όλες τις εποχές. Και αυτό δείχνει ότι δεν μπορούμε να προφασιζόμαστε ότι είναι αδύνατη σήμερα η σωτηρία και ο αγιασμός. Ο βαθύτερος σκοπός του ανθρώπου είναι να γίνει άγιος.

Στο σημείο αυτό μπορούμε να αναφέρουμε την βιογραφία, τον βίο και την πολιτεία μερικών συγκεκριμένων αγίων, που έχουν σχέση με την χώρα από την οποία προέρχεται ο Κατηχούμενος, με την ηλικία στην οποία ευρίσκεται, με το επάγγελμα το οποίο εξασκεί. Εκτενή αναφορά πρέπει να κάνουμε στον άγιο που αγαπά ιδιαιτέρως και πρόκειται να λάβει το όνομά του και θα τιτλοφορείται μετά το Βάπτισμα. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί θα δείξει ότι είναι δυνατή η σωτηρία σε κάθε εποχή.

Πρακτική εφαρμογή

Ερωτήματα

Είναι απαραίτητοι οι κληρικοί; Δεν μπορούμε και μόνοι μας να κάνουμε κάποια μυστήρια χωρίς να απευθυνθούμε σε κάποιον κληρικό?

Πολλοί άνθρωποι, κατά κύριο λόγο πολλοί νέοι άνθρωποι, κυρίως των τελευταίων χρόνων, ισχυρίζονται πως ο λόγος που δεν πηγαίνουν στην εκκλησία, είτε για τον εκκλησιασμό τους είτε για να τελέσουν κάποια μυστήρια, είναι οι διεφθαρμένοι κληρικοί και η αντιπάθεια που έχουν προς το πρόσωπό τους. Κάποιοι ισχυρίζονται μάλιστα πως οι κληρικοί είναι μια εφεύρεση ανθρώπινη που εξυπηρετεί διάφορα συμφέροντα και πως δεν είναι απαραίτητη η συμβολή τους για να αγιαστούμε. Δεν έχετε ακούσει το κλασσικό παράδειγμα κάποιων που λένε:

«Εγώ τις αμαρτίες μου τις εξομολογούμαι στην εικόνα του Χριστού και είναι ακριβώς το ίδιο. Γιατί να τα πω στον παπά? Για να με κρίνει και να με κακολογήσει? Άλλωστε ούτε έχω σκοτώσει, ούτε έχω κλέψει».

Ο Άγιος Πορφύριος έλεγε πως για να φτάσεις στον Θεό πρέπει να περάσεις πρώτα από τον άνθρωπο. Εκτός της προφανούς σημασίας, δηλαδή της αγάπης του ενός προς τον άλλον, υπάρχει μέσα σε αυτή την φράση του Αγίου και μια άλλη βαθύτερη έννοια. Ο άνθρωπος χρειάζεται για τον αγιασμό του και την πορεία του προς τον παράδεισο, έναν συνοδοιπόρο, έναν καθοδηγητή, έναν δάσκαλο. Σκεφτείτε πως ο άνθρωπος είναι σε βρεφική ηλικία και προσπαθεί να κάνει μόνος του τα πρώτα του βήματα. Αν δεν τον βοηθήσουν οι γονείς του, ναι μεν και πάλι θα τα κάνει, αλλά θα πέσει, θα σκοντάψει, θα χτυπήσει, αφού σε αυτή την ηλικία δεν γνωρίζει τους πιθανούς κινδύνους και δεν ξέρει ποιο δρόμο να ακολουθήσει. Ακριβώς το ίδιο είναι και ο χριστιανός που δεν έχει κατηχηθεί πνευματικά.

Και θα ρωτήσετε: «Ωραία όλα αυτά, αλλά δεν μπορώ να κατηχηθώ μέσα από τα βιβλία? Την Αγία Γραφή, την Πατερική Θεολογία, τους βίους των Αγίων κτλ?».

Μπορείς ως έναν βαθμό. Όχι ολοκληρωτικά. Σίγουρα το διάβασμα των ιερών βιβλίων βοηθάει τον χριστιανό και είναι απαραίτητο να συμβαίνει, όμως απουσιάζει κάτι πολύ βασικό: η εξατομίκευση! Με λίγα λόγια δεν είναι όλα για όλους. Πώς λοιπόν μόνος μου θα ξέρω τι να διαβάσω? Πώς θα τα ερμηνεύσω χωρίς κανένα πνευματικό υπόβαθρο? Πώς είμαι σίγουρος ότι δεν θα παρεκτραπώ? Όπως ο ανθρώπινος νόμος εξατομικεύεται και δεν είναι ίδιος για όλους (για παράδειγμα για το ίδιο ακριβώς έγκλημα σε διαφορετικούς ανθρώπους δεν επιβάλλεται η ίδια ποινή), έτσι είναι και ο πνευματικός νόμος. Ο καθένας από εμάς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τι πρέπει να κάνει χωρίς καθοδήγηση.

Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Πώς θα βαπτιστώ μόνος μου? Πώς θα κάνω μόνος μου ευχέλαιο? Πώς θα παντρευτώ ή νυμφευτώ αντίστοιχα?

Όπως δεν θεραπεύεσαι μόνος σου και πας στον γιατρό, όπως δεν φτιάχνεις μόνος σου τα δόντια σου όταν χαλάσουν, όπως δεν μπορείς να εγχειρίσεις τον εαυτό σου, όπως δεν χτίζεις μόνος σου το σπίτι σου, όπως δεν φτιάχνεις μόνος σου ένα βραχυκύκλωμα, όπως δεν διδάσκεσαι μόνος σου ανάγνωση και γραφή, έτσι δεν μπορείς μόνος σου να κατηχηθείς, να τελέσεις μυστήρια και να αγιαστείς…..

Ο Πάνσοφος Θεός έφτιαξε τα πάντα με Σοφία. Ήξερε και ξέρει λοιπόν καλά πως ο άνθρωπος για να διδαχθεί κάτι, πρέπει να το διδαχθεί από κάποιον όμοιο του. Κάποιον που αντιλαμβάνεται την φύση του και τα προβλήματά του. Αλλιώς θα είχε ορίσει για εξομολόγους μας τους Αγγέλους…Και αλοίμονό μας!

Όλα τα υπόλοιπα είναι δικαιολογίες. Η Εκκλησία δεν σου λέει ότι σώνει και καλά πρέπει να πας σε έναν και μόνο ιερέα ή ότι δεν μπορείς να βρεις όποιον πνευματικό εσύ επιθυμείς. Αυτό είναι δικαίωμά σου. Είναι λογικό και απόλυτα σεβαστό με κάποιους να ταιριάζουμε και με κάποιους άλλους όχι. Έψαξες λοιπόν και δεν βρήκες? Αν ναι, το πρόβλημα είναι δικό σου. Γιατί αν υπήρχε ο κίνδυνος να μπεις φυλακή, θα έψαχνες για τον καλύτερο δικηγόρο κι ας μην ταιριάζατε ως άνθρωποι, θα έδινες ακόμα και όλη σου την περιουσία για να μην βρεθείς μέσα σε ένα κελί και να σωθείς. Και δεν δαπανάς λίγο χρόνο για να σώσεις την ψυχή σου?

Μόνο όποιος δεν θέλει, δεν μπορεί να βρει κάποιον ιερέα, έναν πνευματικό πατέρα που μιλάει μέσα στην δική του ψυχή.

Και για να το κατανοήσεις καλύτερα θα δώσουμε το παράδειγμα του φαρμακοποιού. Ας υποθέσουμε λοιπόν πως υπάρχει ένας φαρμακοποιός, ο οποίος φτιάχνει μια συνταγή φαρμάκου, που μπορεί να θεραπεύσει όλες τις ασθένειες. Ο άνθρωπος αυτός κάποια στιγμή θα πρέπει να αποσυρθεί και έτσι βρίσκει πέντε φαρμακοποιούς και τους δίνει την μυστική αυτή συνταγή για το πολύτιμο φάρμακο. Ο ένας από αυτούς είναι ένας καλός και τίμιος άνθρωπος, ο άλλος χαρτοπαίζει, ο άλλος πίνει πολύ αλκοόλ, ο άλλος δεν μπορεί να μείνει πιστός στην γυναίκα του και ο πέμπτος είχε προκαλέσει ένα θανατηφόρο ατύχημα στο παρελθόν. Και οι πέντε όμως αυτοί άνθρωποι φτιάχνουν εξίσου καλά το φάρμακο και είναι στο επάγγελμά τους, το ίδιο καλοί και συνεπείς. Εσύ ποιον θα επιλέξεις? Ή μάλλον σε νοιάζει να επιλέξεις μόνο τον πρώτο ή σε νοιάζει να θεραπευτείς?

Ακριβώς αυτό συνέβη και με τον Χριστό και όλους τους Αποστόλους Του. Δεχόμαστε πως όλοι είμαστε άνθρωποι και έχουμε πάθη και αδυναμίες. Άνθρωποι είναι όμως και οι κληρικοί. Το αν έχουν κάποιες αδυναμίες ή κάποια πάθη δεν είναι στην αρμοδιότητά μας να τους ελέγξουμε. Η Θεία Κοινωνία όμως (για παράδειγμα) είναι ίδια από όποιον κι να την λάβεις. Δεν χάνει την σύσταση και την αξία της επειδή ο κληρικός που την μεταδίδει δεν είναι και ο πιο σωστός άνθρωπος στον κόσμο.

Αλλά κι αν αυτό εσένα εξακολουθεί να σου την «σπάει», τότε βρες κάποιον που θεωρείς σωστό. Μην κρύβεσαι πίσω από τις δικαιολογίες και μένεις στάσιμος πνευματικά. Γιατί η πνευματική στασιμότητα, σταδιακά οδηγεί στον πνευματικό θάνατο.

Τα πνευματικά ζητήματα δεν παίρνουν αναβολή!

ΌΛΑ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΛΥΘΟΥΝ (ΚΑΙ) ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ.

Και θα ρωτήσει κάποιος: Δηλαδή αν εγώ έχω ένα κοινωνικό πρόβλημα ή ένα οικονομικό πρόβλημα πώς θα το αντιμετωπίσω πνευματικά; Πώς θα με βοηθήσει ένας πνευματικός;

Ένας πνευματικός σίγουρα ΔΕΝ θα σου φτιάξει την φορολογική σου δήλωση ούτε θα πάει να μαλώσει τον φίλο σου που σε κοροϊδεύει και φυσικά δεν θα σου πει να μην μιλάς με την μητέρα σου που σε αγχώνει.

Ο άνθρωπος είναι μια ψυχοσωματική οντότητα, που δυστυχώς ξεχνάει σχεδόν πάντα το πνεύμα του και επικεντρώνεται στο σώμα του. Όμως ότι βιώνει το σώμα, πρωτίστως το έχει βιώσει η ψυχή. Άρα με αυτό το δεδομένο, αν εκθέσεις το οποιοδήποτε πρόβλημα σου σε έναν κληρικό ή στον πνευματικό σου πατέρα, εκείνος θα σου δώσει τις κατάλληλες συμβουλές για το πώς πρέπει να το αντιμετωπίσεις, που πρέπει να απευθυνθείς και ποια είναι η καλύτερη λύση από πνευματικής άποψης για το ζήτημα σου.

ΟΛΑ ΜΑΣ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΒΑΘΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥΣ, ΕΙΝΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ! ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ!

Προσευχή:

Μετά από κάθε συνάντηση

Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (3)

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τό ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τό θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καί ἐπί τῆς γῆς· τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον· καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καί μή εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλά ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ. Ἀμήν.

Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.