Εισαγωγή στο θέμα μας

Ο απολογισμός των νεκρών στην Τουρκία από τον καταστροφικό σεισμό που σημειώθηκε στις 6 Φεβρουαρίου ανήλθε σε 45.089, και μαζί με αυτούς που έχουν καταγραφεί στη Συρία, έχει φτάσει περίπου τους 51.000. Οι τραυματίες στην Τουρκία έχουν ξεπεράσει τους 108.000, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μείνει άστεγοι, καθώς περισσότερα από 160.000 κτίρια, με 520.000 διαμερίσματα, κατέρρευσαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές.

Δραματικές είναι οι ώρες μετά την σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη, κατά την οποία τουλάχιστον 44 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ 57 παραμένουν για νοσηλεία, εκ των οποίων έξι στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι άνθρωποι ηλικίας από 21 έως 26 ετών. Τρία παιδιά, ένας στο Γενικό Νοσοκομείο της Λάρισας και δύο κοπέλες στο Πανεπιστημιακό, είναι σε ιδιαίτερα κρίσιμη κατάσταση.

Κύρια ανάλυση του θέματος

    Είναι πλέον γνωστά στο Πανελλήνιο οι θανατηφόροι σεισμοί που συνέβησαν στην γειτονική Τουρκία & Συρία, καθώς και την σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη. Και το ερώτημα που ανακύπτει, είναι το πώς αντιμετωπίζεται ο θάνατος από την Εκκλησία μας;

    ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΠΕΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ

  Ο θάνατος, από επιστημονικής άποψης, είναι η οριστική παύση όλων των βιολογικών λειτουργιών που υποστηρίζουν τη διαβίωση ενός οργανισμού. Όπως όμως κι αν ορίζεται ο θάνατος, το βέβαιο είναι ένα. Ο άνθρωπος δεν εξοικειώθηκε ποτέ με την ιδέα του θανάτου και ως ζήτημα, πάντα θα τον προβληματίζει και θα τον φοβίζει. Αυτό μπορεί να συμβαίνει εξαιτίας της αθανασίας της ψυχής μας, η οποία μπορεί να αντιδρά απέναντι σε οποιαδήποτε φθορά.
  Η Εκκλησία θεωρεί τον θάνατο ως τον χωρισμό ή την έξοδο της ψυχής από το σώμα και τη μετάβαση από το φθαρτό κόσμο στην αιώνια ζωή. Ο χωρισμός βέβαια αυτός ισχύει πρόσκαιρα, αφού στην Δευτέρα Παρουσία με την ανάσταση των νεκρών, όλες οι ψυχές θα μπουν στα σώματα που κατείχαν πριν από το θάνατο. Την μόνη βεβαιότητα που διαθέτει ο άνθρωπος από τη στιγμή που θα γεννηθεί, είναι ότι κάποια στιγμή θα πεθάνει.
   Αρχικά να πούμε ότι είναι μεγάλο και δυσβάστακτο το χτύπημα του θανάτου για τον κάθε άνθρωπο. Διότι ο θάνατος είναι αφύσικο τραγικό φαινόμενο για την αξιοπρέπεια του θανάτου.  Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο, κατ΄ εικόνα και καθ’ ομοίωση Αυτού, ως το τελειότερο και ωραιότερο δημιούργημά Του, το οποίο μάλιστα προίκισε με σπουδαία πνευματικά χαρίσματα.
   Ο διάβολος όμως φθόνησε και το Θεό και τον άνθρωπο και ως εχθρός αυτών έβαλε στόχο να εξοντώσει τον άνθρωπο. Και το πέτυχε, χωρίζοντας τον άνθρωπο από το Θεό, την πηγή της ζωής, οδηγώντας αυτόν στην αμαρτία.. Συνέπεια αυτού ήταν οι άνθρωποι να βρίσκονται έξω από τον Παράδεισο και να πεθαίνουν, χάνοντας την αθανασία και το άφθαρτο του σώματος που τους χάριζε απλόχερα ο Θεός στον Παράδεισο.

    Ο ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

    Ο αιφνίδιος θάνατος για τον άθεο, τον άπιστο, τον αμετανόητο είναι ένα τρομακτικό γεγονός με φοβερές συνέπειες, Γιατί ο χρόνος που δόθηκε από τον Θεό στον συγκεκριμένο άνθρωπο σε αυτήν εδώ την ζωή δεν αξιοποιήθηκε σωστά. Δεν έζησε εν μετανοία, δεν έζησε με επίγνωση Θεού. Οπότε και η κοινωνία του με τον Θεό, η μετοχή του στην αιώνια θεία μακαριότητα κατά την μετά θάνατον ζωή είναι κάτι που αναζητείται και μπορεί να την χάσει. Γι᾽ αυτόν τον τύπο ανθρώπου, κυρίως, προσεύχεται η Εκκλησία στα μνημόσυνα, στις κηδείες και τελεί Θείες Λειτουργίες.

    Για τον πιστό όμως, -ο αιφνίδιος θάνατος- γι’ αυτόν που ζει σωστά και εμπειρικά την ορθόδοξη πνευματική ζωή, δεν έχει ισχύ ο αιφνίδιος θάνατος, δεν μπορεί να τον βλάψει πνευματικά. Όσο μεγαλύτερη πνευματική κατάσταση έχει ένας άνθρωπος, τόσο δεν φοβάται τον θάνατο, θα λέγαμε ότι μάλλον τον επιθυμεί. Όχι γιατί μισεί την ζωή αυτήν ή γιατί θεωρεί το σώμα ως φυλακή όπως πίστευαν οι Πλατωνικοί φιλόσοφοι και έβλεπαν την απαλλαγή από αυτό μέσω του θανάτου. Ο χριστιανός αγαπά την ζωή και ποθεί την κοινωνία με την όντως Ζωή, που είναι ο Χριστός. Γι’ αυτό μπορεί μαζί με τον απόστολο Παύλο να ομολογεί: «Εμοί γαρ το ζην Χριστός και το αποθανείν κέρδος… την επιθυμίαν έχων εις το αναλύσαι και συν Χριστώ είναι πολλώ μάλλον κρείσσον»(Φιλιπ. 1,21-23).

    ΑΙΤΙΕΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

    Ο Θεός, ως Παντογνώστης, γνώριζε ήδη ότι ο διάβολος θα οδηγούσε τον άνθρωπο στο θάνατο. Γι’ αυτό έκανε την ανθρώπινη ψυχή (το άυλο στοιχείο της ύπαρξής του) αθάνατη. Με το σοφό αυτό τρόπο, παρά τη θνητότητα του υλικού σώματος του ανθρώπου, η ψυχή του παραμένει αθάνατη.
   Βασικός αίτιος και ηθικός αυτουργός του θανάτου υπήρξε ο διάβολος. Όμως και ο ίδιος ο άνθρωπος γίνεται πολλές φορές φονιάς του εαυτού του. Δεν πρόκειται μόνο για την περίπτωση της αυτοκτονίας, που αποτελεί την ακρότατη μορφή φόνου. Πολλοί άνθρωποι φθείρουν και καταστρέφουν την ψυχική και σωματική τους ευεξία και υγεία, με την κακή χρήση των διαφόρων μηχανών (αυτοκινήτων, μοτοσικλετών, εργαλείων), την κατάχρηση φαγητών, ποτών και καπνίσματος, με την άκρατη στέρηση των απαραίτητων τροφών ή τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, κλπ.
    Όμως πολλές φορές ο θάνατος έρχεται και από θεομηνίες όπως σεισμούς, πλημμύρες κ.λπ., όπως και από ανθρώπινα λάθη όπως ατυχήματα, αβλεψίες, και θανάσιμα λάθη που κάνουν οι άνθρωποι.
    Έτσι μέσα σπό την δημιουργία των φυσικών νόμων που έχει ορίσει ο Θεός και μέσα από διάφορες αιτίες, ο άνθρωπος πεθαίνει ως σώμα και παραμένει νεκρός, η δε ψυχή του όμως αναχωρεί για την αιώνια ζωή και συνεχίζει να ζει.
   Ωστόσο η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου προκαλεί στους ζώντες βαθύ πόνο και μεγάλη θλίψη. Η αθυμία-στενοχώρια της ψυχής είναι βαριά. Ο θάνατος αποτελεί μεγάλο και δυσβάστακτο χτύπημα για κάθε άνθρωπο. Όμως η θρησκεία μας πρεσβεύει τη συνέχιση της ζωής μετά το θάνατο και την αθανασία της ψυχής.

Η ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ

   Βασικό χαρακτηριστικό στοιχείο του ανθρώπου είναι η αυτοσυνειδησία, η αίσθηση δηλαδή που έχει κάθε άνθρωπος, ότι αποτελεί ένα συγκεκριμένο υποκείμενο. Η αίσθηση του «Εγώ». Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας διδάσκουν την ιδιάζουσα σχέση ανάμεσα στο σώμα και την ψυχή του και μετά το θάνατο, λόγω της συμφυΐας ψυχής και σώματος.
    Το μεν σώμα, δηλ. τα λείψανα του σώματος, φέρουν πάνω τους ανεξίτηλα τα ίχνη της ψυχής και  η ψυχή φέρει πάνω της ανεξίτηλα τα αποτυπώματα του σώματος. Την άποψη αυτή επιβεβαιώνει και η εμπειρία της ορθοδόξου παραδόσεως. Τα λείψανα των Αγίων, σφραγισμένα και εμποτισμένα από το μύρο του Αγίου Πνεύματος, που είχαν λάβει στη ζωή τους, ευωδιάζουν και θαυματουργούν.

    ΠΟΙΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΧΕΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΩΜΑ;

    Ο διαχωρισμός της συμφυΐας (ένωσης δηλ.) ψυχής και σώματος κατά το θάνατο είναι κατ’ αρχήν αφύσικος και έχει αρνητικές συνέπειες και για τα δύο αυτά συστατικά της ανθρώπινης ψυχής.
    Η ψυχή, μετά το θάνατο, υπάρχει χωρίς το σώμα. Ως εκ τούτου, οι σωματικές λειτουργίες παύουν να λειτουργούν και το σώμα, λόγω της αποσύνδεσής του από την αθάνατη  ψυχή, διαλύεται και αποσυντίθεται.

    ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

    Ωστόσο, ο διαχωρισμός των δύο συστατικών της ανθρώπινης φύσης, με το θάνατο, έχει και ευεργετικές συνέπειες τόσο για την ψυχή, όσο και το σώμα του ανθρώπου.
  Με τον θάνατο νεκρώνονται οι διάφορες δυσλειτουργίες (αρρώστιες, αναπηρίες, γηρατειά) και τα πάθη του σώματος. Έτσι, το σώμα εισέρχεται σε μια κατάσταση ανάπαυσης και απελευθέρωσης από την κακοπάθεια του σωματικού βίου. Η δε ψυχή, με την απαλλαγή της από το αλλοτριωμένο σώμα, αισθάνεται κάποια ανακούφιση και ελευθερία.

    ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

    Το επίγειο σώμα, εξάλλου, λειτουργεί ως κάλυμμα που κρύβει από την ψυχή τις ουράνιες πραγματικότητες, το Θεό, το πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού και τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. Όταν όμως ο θάνατος σχίζει το «καταπέτασμα» του σώματος, η ψυχή αρχίζει να βλέπει καθαρά τις άγνωστες πραγματικότητες του ουράνιου κόσμου.
    Μπορεί, μάλιστα, κανείς να φανταστεί το συγκλονισμός της ψυχής των απίστων και άθεων ανθρώπων, όταν για μια στιγμή βρεθούν «πρόσωπο προς πρόσωπο» με τον ίδιο το Θεό, με την πραγματικότητα δηλαδή την οποία πεισματικά αρνούνταν. Ισχυρό επίσης συγκλονισμό αισθάνονται οι ψυχές των ανθρώπων εκείνων που αρνούνταν την ύπαρξη των δαιμόνων.

    ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ

    Η ψυχή, ως κέντρο πνευματικής ζωής του ανθρώπου, όχι μόνο συγκεντρώνει όλες τις πνευματικές λειτουργίες του (νου, μνήμη, σκέψη, λόγο, συνομιλία, αίσθηση, παρατήρηση, κρίση, κλπ.), αλλά και διασώζει τις λειτουργίες αυτές και μετά το διαχωρισμό της από το σώμα.
    Αυτό σημαίνει ότι η ψυχή του ανθρώπου, μετά το θάνατο, δεν διαλύεται και δεν απορροφάται από κάποιο δήθεν «παγκόσμιο πνεύμα», όπως πρεσβεύουν οι Ινδουιστές και οι Βουδιστές, αλλά εξακολουθεί να έχει πλήρη συναίσθηση (συνείδηση) του εαυτού της, να διατηρεί την αυτοτέλεια της προσωπικής της ύπαρξης (αυτοσυνειδησία, το Εγώ), να φέρει το ίδιο όνομα και να θυμάται την προσωπική του ιστορική πορεία.
Καλή Σαρακοστή παιδιά!!!

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

    Κλείνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε ότι ο θάνατος, ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα του ανθρώπου αποτελεί ένα μυστήριο, για το οποίο τον κύριο λόγο τον έχει ο Κύριος της ζωής και του θανάτου.
    Εμείς, προσωπικά και εσείς παιδιά, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι μπορεί και να πεθάνουμε από αιφνίδιο θάνατο. Μόνο ο Θεός ξέρει πώς θα φύγουμε από αυτή τη ζωή. Το θέμα μας είναι να είμαστε έτοιμοι ψυχικά, (μετανοημένοι, εξομολογημένοι, κοινωνημένοι) για αυτήν την αναχώρηση και να μην θεωρούμε βέβαιο ότι πρώτα θα γεράσουμε και μετά θα πεθάνουμε. Κανείς δεν το γνωρίζει αυτό. Είναι μέσα στα ανεξερεύνητα κρίματα του Θεού.
    Όμως πρέπει να έχει γίνει πεποίθησή μας, να αφομοιωθεί από όλο το είναι μας ότι διά μέσου του αναστάντος Χριστού «ο θάνατος ούκέτι κυριεύει»(Ρωμ. 6, 9), ενώ «το χάρισμα του Θεού είναι ζωή αιώνιος»(Ρωμ. 6, 23).
Καλή Σαρακοστή παιδιά!!!