Όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας είχαμε συνυπάρξει για ένα μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα με κάποιον τοξικό άνθρωπο στις φιλικές μας σχέσεις, στο πανεπιστήμιο ή στον εργασιακό μας χώρο. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις τοξικός μπορεί να αποτελέσει και ένα πρόσωπο του οικογενειακού μας περιβάλλοντος, γεγονός που μπορεί να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τα πράγματα για εμάς. Όμως, η αλήθεια είναι πως και εμείς οι ίδιοι ασυνείδητα μπορεί να υπάρξουμε τοξικοί σε κάποια φάση της ζωής μας. Τι σημαίνει όμως τοξικός; Ποια είναι τα σημάδια που μαρτυρούν την τοξικότητα ενός ατόμου;

Γενικότερα, ο όρος «τοξικός» αναφέρεται σε έναν άνθρωπο ο οποίος μας προκαλεί αρνητικά συναισθήματα όπως απαισιοδοξία, ανασφάλεια για τον εαυτό μας αλλά και απογοήτευση όσον αφορά τη στάση που κρατά απέναντι στους άλλους ανθρώπους. Ως αποτέλεσμα η τοξικότητα ορισμένων ανθρώπων είναι ικανή να μας φθείρει ψυχολογικά και συναισθηματικά. Συχνά, οι ίδιοι οι τοξικοί άνθρωποι, μπορεί να αντιμετωπίζουν τα δικά τους άγχη και τραύματα, ωστόσο, η ίδια η τοξικότητα, δεν θεωρείται ψυχική διαταραχή.

Φυσικά, ο καθένας από εμάς έχει άλλες αντοχές και επηρεάζεται λιγότερο ή περισσότερο από τα σχόλια και τη συμπεριφορά ενός τοξικού ανθρώπου ανάλογα με τις εμπειρίες, τα βιώματα του και τον τρόπο που έχει μεγαλώσει.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοξικών ανθρώπων

1. Νιώθουν πως δεν ευθύνονται για τίποτα και δεν απολογούνται για τα λόγια και τις πράξεις τους διότι διακρίνονται από υψηλά επίπεδα ναρκισσισμού.

2. Διακρίνουν τα δικά σου λάθη ευκολότερα από ότι τα δικά τους.

3. Ξεπερνούν τα όρια που θέτεις ως άτομο και επιχειρούν να ασκήσουν έλεγχο στις πράξεις και τις σκέψεις σου.

4. Εκδηλώνουν ανταγωνισμό και ζήλεια στις επιτυχίες σου και στις προσπάθειες σου να εξελιχθείς τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά.

5. Αδιαφορούν για τα δικά σου «θέλω» και επιμένουν εγωιστικά στην πραγματοποίηση των δικών τους επιθυμιών.

6. Κρίνουν τις επιλογές που έχεις κάνει στο παρελθόν σου και τις επιλογές σου στο παρόν.

7. Εστιάζουν στα ελαττώματα σου και όχι στα προτερήματα του χαρακτήρα σου. Έτσι σε οδηγούν βαθμιαία στην απόκτηση χαμηλής αυτοπεποίθησης και στη διαμόρφωση αρνητικής αυτοεικόνας.

8. Έχουν μειωμένη ενσυναίσθηση και αντιμετωπίζουν με ψυχρότητα και απάθεια τα προβλήματα των συνανθρώπων τους.

9. Γίνονται εμπόδιο στις σχέσεις σου με τους άλλους ανθρώπους είτε λέγοντας ψέματα για εσένα σε εκείνους είτε χειραγωγώντας εσένα για να απομακρυνθείς από τους άλλους και να μείνεις μόνος/η σου.

10. Είναι εγωπαθείς και προκειμένου να αισθανθούν οι ίδιοι ανώτεροι είτε εγκωμιάζουν τον εαυτό τους όταν βρίσκονται μαζί με κόσμο είτε είναι δογματικοί και αδιάλλακτοι αρνούμενοι οποιαδήποτε διαφορετική γνώμη.

11. Επιχειρούν να σας αφοπλίσουν συναισθηματικά προβαίνοντας σε υποτιμητικά σχόλια για τον χαρακτήρα σας και την εξωτερική σας εμφάνιση.

12. Προκειμένου να αμυνθούν όταν έρχονται σε δύσκολη θέση συνηθίζουν να σας τονίζουν τι σας έχουν προσφέρει και να σας «χτυπούν εκεί που πονάτε».

Πως αντιμετωπίζουμε τους τοξικούς ανθρώπους;

Αρχικά, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως όταν αντιλαμβάνεστε ότι ένας άνθρωπος είναι τοξικός καλύτερα να κρατήσετε απόσταση και να αφιερώσετε τον χρόνο σας σε ανθρώπους που σας εκτιμούν και σας σέβονται. Σε περίπτωση όμως που ο τοξικός άνθρωπος είναι κάποιο μέλος της οικογένειας σας ή κάποιος συνάδερφος σας καθιστώντας αδύνατη την αποστασιοποίηση σας από αυτόν θα ήταν καλό να προσπαθήσετε να κάνετε την συμβίωση σας όσο το δυνατόν πιο ανεκτή και ανώδυνη.

Πρώτον, αποφύγετε να λογομαχήσετε με ένα τοξικό άτομο γιατί είναι μάταιο και μην παίρνετε τίποτα προσωπικά. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας, χαμογελάστε ευγενικά και αποσυρθείτε σε έναν άλλο χώρο που μπορείτε να ηρεμήσετε. Με αυτόν τον τρόπο εξοικονομείτε πολύτιμο χρόνο και θετική ενέργεια που θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε άλλα ζητήματα και προβληματισμούς μεγαλύτερης αξίας.

Δεύτερον, θα ήταν αποτελεσματικό τη στιγμή που νιώθετε πως η επιρροή του τοξικού ατόμου εξαντλεί την υπομονή σας να φέρετε στο νου σας μια όμορφη ανάμνηση, μια καλή σκέψη, πρόσωπα ή πράγματα που σας κάνουν χαρούμενους/ες στη καθημερινή σας ζωή.

Στη συνέχεια, έχει αποδειχθεί ότι η υιοθέτηση σωστών συνηθειών στο φαγητό και στον ύπνο σας λειτουργεί αμυντικά στην επίδραση τοξικών ανθρώπων. Βέβαια προυπόθεση για να τρέφεστε και να κοιμηθείτε σωστά είναι να μην φορτώνετε το μυαλό σας με τις τοξικές σκέψεις και ανησυχίες των άλλων που μόνο άγχος και πίεση μπορούν να σας μεταδώσουν.

Επιπλέον, μην επιτρέψετε να σας παρασύρουν οι τοξικοί άνθρωποι στο δικό τους τρόπο ζωής. Η αγανάκτηση, τα κλάματα και η στεναχώρια σας είναι σίγουρο ότι όχι μόνο δεν θα πτοήσουν ένα τοξικό άτομο αλλά αντιθέτως θα ενδυναμώσουν την τοξική συμπεριφορά του και το κάνουν να αισθανθεί ισχυρό.

Τέλος, κατανοήστε ότι η τοξικότητα του συγγενή, του φίλου ή του συναδέρφου σας πηγάζει από δικές του ανασφάλειες, κατάλοιπα του παρελθόντος του ή της παιδικής του ηλικίας. Σκεφτείτε πως ίσως και ο ίδιος/α ανατράφηκε σε ένα τοξικό περιβάλλον και ως ενήλικος μιμήθηκε το οικογενειακό πρότυπο επειδή δεν είχε την ευκαιρία κάποιος άνθρωπος να του δείξει το σωστό. Όταν επιδείξετε συμπόνια για τον συνάνθρωπο σας κατά κάποιο τρόπο θα καταφέρετε να μετριάσετε τον θυμό σας και να σκεφτείτε πιο λογικά.

Τι μας διδάσκει η Αγία Γραφή για τις τοξικές σχέσεις;

“Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών “ λέμε στο “Πάτερ Ημών…” δηλαδή συγχώρησε τις οφειλές μας, τις αμαρτίες μας, όπως κι εμείς συγχωρούμε τους δικούς μας οφειλέτες, τους ανθρώπους που μας λυπούν, μας αδικούν.

Ο Θεός μάς συγχωρεί όταν αμαρτήσουμε προς Εκείνον, αλλά δεν μας συγχωρεί όταν δεν συγχωρούμε τους συνανθρώπους μας και παραμένουμε ανένδοτοι σε αυτό. Γιατί, αν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματα αυτών, συνεχίζει αμέσως μετά την Κυριακή Προσευχή ο Χριστός, θα τα συγχωρήσει και σ’ εσάς ο Πατέρας σας ο ουράνιος. Αν, όμως, δεν τα συγχωρήσετε στους ανθρώπους, ούτε ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας παραπτώματα.ες.

Δεν μας υποχρεώνει η Αγία Γραφή να κάνουμε φίλους ή συζὐγους τους τοξικούς ή τους δύσκολους ανθρώπους. Μπορούμε να τους αγαπούμε, αλλά δεν είναι υποχρεωτικό να γινόμαστε “κολλητοί”. Μπορούμε να κρατούμε αποστάσεις ασφαλείας, αλλά να φερόμαστε σε αυτούς με αγάπη και ευγένεια καθώς και σεβασμό!

Ακόμη, δεν θα μπορούσε να παραλειφθεί η αξία της αγάπης και της συγχώρεσης. Όταν αφήνουμε τον εαυτό μας να συγχωρέσει έναν άνθρωπο ο οποίος μας κάνει κακό ουσιαστικά απαγκιστρωνόμαστε από αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα και έχουμε τη δυνατότητα να συνεχίσουμε στη ζωή μας κρατώντας τα μαθήματα που πήραμε.

Επιλογικά, ας μην λησμονούμε να προσευχόμαστε στον Θεό για τους ανθρώπους αυτούς που μας δυσκολεύουν την ζωή και επίσης για να προσευχόμαστε στον Θεό να καθοδηγεί τις πράξεις μας προς το καλύτερο.

Επίσης ας βάλουμε την ανάγνωση της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης στη ζωή μας. Έτσι, θα μπορέσουμε να αντλήσουμε τη παρηγοριά και τη δύναμη που χρειαζόμαστε για να ξεπερνούμε τα εμπόδια και να ζήσουμε ευτυχισμένοι/ες!