ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση

Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.
Δόξα σοι, Χριστὲ ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.
Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.

ΘΕΜΑ: Ιωσήφ ο Πάγκαλος

Εισαγωγή

Χαίρετε, χαίρετε! Ο Θεός μας θέλει χαρούμενους και γελαστούς, όχι κακόκεφους και μουτρωμένους! Ο Χριστιανός στενοχωριέται μεν για τις αμαρτίες του αλλά νιώθει χαρά και δεν απελπίζεται επειδή ο Χριστός με την Ενανθρώπιση και τη Σταυρική Του θυσία μας χάρισε τη Σωτηρία και τον Παράδεισο.

Ποιος θα μας θυμίσει τα δυο όνειρα του Ιακώβ; (Κλίμακα, πάλη με Άγγελο) Ποιο ιερό πρόσωπο προτυπώνεται στην Κλίμακα (σκάλα) που είδε ο Ιακώβ; (…) Σωστά! Η Υπεραγία Θεοτόκος, της οποίας τα Εισόδια στον Ναό του Σολομώντα εορτάσαμε στις 21 Νοέμβρη.

Κύρια αφήγηση ή διήγηση

Ανάμεσα στους δώδεκα γιους του Ιακώβ, γρήγορα ξεχώρισε το πρώτο από τα παιδιά της Ραχήλ, ο Ιωσήφ. Γεννήθηκε μετά τους γιους της Λείας κι έφερε μεγάλη χαρά στον ηλικιωμένο πατέρα του, μια και, καθώς μεγάλωνε, η αγνότητα και η πίστη του τράβηξαν την ευλογία του Θεού που του πρόσφερε σπάνια χαρίσματα. Ο Ιακώβ έφτιαξε στον Ιωσήφ έναν πολύχρωμο χιτώνα, κάτι που έκανε τα αδέρφια του να ζηλέψουν πολύ.

Έφηβος ακόμα ο Ιωσήφ είδε δύο όνειρα που εύκολα θα γέμιζαν οποιονδήποτε άλλον με εγωισμό: Ονειρεύτηκε πως τα έντεκα δεμάτια στάχυα των αδελφών του προσκυνούσαν το δικό του κι αργότερα πως ο ήλιος, το φεγγάρι κι έντεκα άστρα υποκλίνονταν μπροστά του. Όταν με παιδική απλότητα τα διηγήθηκε στους δικούς του προκάλεσε άθελά του φθόνο στους υπόλοιπους, εκτός από το μικρότερο παιδί της πεθαμένης πια Ραχήλ, τον Βενιαμίν, που δεν κατάλαβε τη σημασία των ονείρων.

Μια μέρα οι μεγαλύτεροι αδελφοί, τυφλωμένοι από τη ζήλια, αποφάσισαν να τον σκοτώσουν. Ο Ρουβήν μπροστά σε τέτοιο έγκλημα φοβήθηκε κι ελπίζοντας αργότερα να τον σώσει πρότεινε να τον ρίξουν σ’ έναν λάκκο. Πριν προλάβει όμως, οι υπόλοιποι πείστηκαν από τον Ιούδα να πουλήσουν το νεαρό τους αδερφό σαν δούλο για 20 χρυσά νομίσματα, χωρίς να δώσουν σημασία στα δάκρυά του. Λίγες μέρες αργότερα ο Ιακώβ θρηνούσε νομίζοντας πως άγρια θηρία κατασπάραξαν το γιο του. Οι ένοχοι, του είχαν φέρει ματωμένο τον πολύχρωμο χιτώνα που είχε χαρίσει ο ίδιος στον Ιωσήφ για να κρύψουν την φοβερή τους πράξη.

Ο Ιωσήφ, σκλάβος πια στο παλάτι του Αιγύπτιου Πετεφρή και πονεμένος από την προδοσία των αδελφών του, δεν είχε άλλη παρηγοριά από την πίστη του στο Θεό. Κι ο Πανάγαθος Πατέρας μας τόσο τον ευλογούσε που ο άρχοντας τον εκτίμησε και τον έκανε επιστάτη της περιουσίας του. Νέα δοκιμασία όμως τον περίμενε. Η πονηρή γυναίκα του Πετεφρή νόμισε πως με τα δώρα και τους επαίνους της θα κατάφερνε να παρασύρει τον Ιωσήφ ν’ αμαρτήσει και να προδώσει τον αφέντη του. «Μα πώς θα κάνω κάτι τέτοιο μπροστά στα μάτια του Θεού;» διαμαρτυρήθηκε ο αγνός, όμορφος νέος και προσπάθησε να της ξεφύγει ενώ το ρούχο του έμεινε στα χέρια της. Βρήκε, λοιπόν, ντροπιασμένη την ευκαιρία να τον συκοφαντήσει πως τάχα εκείνος της επιτέθηκε με κακό σκοπό στο νου του. Και έτσι ο Ιωσήφ κλείστηκε άδικα καταδικασμένος σε υπόγεια φυλακή δίχως ελπίδα σωτηρίας.

Κι όμως όταν ο Φαραώ ταράχτηκε από δύο παράξενα όνειρα που κανείς δεν κατάφερε να εξηγήσει, ο αρχιοινοχόος του, εκείνος δηλαδή που του σέρβιρε κρασί, θυμήθηκε πως όταν είχε φυλακιστεί μαζί με τον αρχισιτοποιό που ζύμωνε το ψωμί του βασιλιά, ένας φωτισμένος νέος είχε ερμηνεύσει τα όνειρα τους. Σύμφωνα με τα λόγια του, ο αρχιοινοχόος σύντομα θα γύριζε στην υπηρεσία του Φαραώ, ενώ ο αρχισιτοποιός θα τιμωρούνταν με θάνατο. Όλα είχαν βγει αληθινά κι ο υπηρέτης πρότεινε τώρα στο βασιλιά του να καλέσει το νέο αυτό, που ήταν βέβαια ο Ιωσήφ, στο παλάτι.

«Επτά αδύνατες αγελάδες στις όχθες του Νείλου έφαγαν τις επτά καλοθρεμμένες κι αργότερα επτά ανεμοδαρμένα στάχυα κατάπιαν τα επτά γερά κι ανεπτυγμένα» είπε ο Φαραώ περιγράφοντας τα όνειρά του κι ο Ιωσήφ με θεία φώτιση εξήγησε: «Επτά χρόνια αφθονίας, στα οποία θα πρέπει να αποθηκευτούν πολλά αγαθά και τρόφιμα, θα ακολουθηθούν από επτά χρόνια ξηρασίας και πείνας». Ο σοφός Φαραώ αμέσως κατάλαβε πως είχε απέναντί του τον άνθρωπο που θα μπορούσε να αναλάβει το σπουδαίο αυτό έργο της φροντίδας όλου του λαού του και τον ονόμασε αντιβασιλιά!

Μα όταν πέρασαν τα χρόνια της αφθονίας συνέβη κάτι απίστευτο: την Αίγυπτο επισκέφθηκαν, για ν’ αγοράσουν τρόφιμα για τις οικογένειές τους, τ’ αδέλφια του Ιωσήφ! Κανείς τους δεν αναγνώρισε στο πρόσωπο του μεγάλου άρχοντα το νεαρό παλικαράκι που είχαν άσπλαχνα πουλήσει. Ο Ιωσήφ είχε πια την ευκαιρία να τους εκδικηθεί! Αντί για την τιμωρία τους όμως, ο πιστός άνδρας επιθυμούσε τη μετάνοια και τη σωτηρία τους.

Γι’ αυτό και στην αρχή, χωρίς ν’ αποκαλύψει την αλήθεια, τους φέρθηκε αυστηρά κατηγορώντας τους για κατασκόπους και φυλακίζοντας έναν από όλους, το Συμεών. Για να τον ελευθερώσει ζήτησε να του φέρουν το μικρότερο αδερφό τους, το Βενιαμίν, φοβούμενος μήπως από τη ζήλια τους τον είχαν κι αυτόν βλάψει. Τύψεις βασάνιζαν στην επιστροφή τους εννιά ταξιδιώτες, γιατί καταλάβαιναν πως ο Θεός τούς τιμωρούσε για το παλιό τους έγκλημα.

Όταν γύρισαν με το Βενιαμίν, ο Ιωσήφ με τέχνασμα τον κατηγόρησε για κλοπή, απειλώντας να τον φυλακίσει. Μα ο Ιούδας, που πριν χρόνια είχε πουλήσει στους εμπόρους τον αδερφό του, προσφέρθηκε τώρα να μείνει εκείνος σκλάβος για να σωθεί ο μικρότερος. Ο Ιωσήφ ήταν πια βέβαιος για τη μετάνοια των αδελφών του. Αγκαλιάζοντάς τους με δάκρυα, τους αποκάλυψε ποιος είναι και πώς ο Θεός τον έσωσε και τον τοποθέτησε σ’ αυτό το υψηλό αξίωμα για να σώσει τους ανθρώπους από την πείνα και τη δυστυχία.

Λίγο καιρό αργότερα ο συγκινημένος γέροντας Ιακώβ, ακολουθούμενος από τα παιδιά του, τις οικογένειές τους κι όλα τους τα υπάρχοντα, θα κατοικούσαν κοντά στον πάγκαλο Ιωσήφ στην Αίγυπτο, όπου θα γίνονταν σιγά – σιγά ένα μεγάλο έθνος…

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Στο σημερινό μάθημα είδαμε πώς το πάθος της ζήλιας οδηγεί στον φθόνο ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον φόνο -θυμηθείτε τον αδελφοκτόνο Κάιν! Ευτυχώς τα αδέλφια του Ιωσήφ δεν έφτασαν μέχρι τον φόνο αλλά αυτό που έκαναν ήταν αφάνταστα σκληρό, γι’ αυτό και ο Ιωσήφ τους δοκίμασε για να δει αν είχαν μετανοιώσει. Η ζήλια είναι ένα φαρμακερό συναίσθημα, ένα ύπουλο φαρμάκι που δηλητηριάζει τον άνθρωπο. Μόνη λύση είναι η εξομολόγηση στον πνευματικό και αντίδοτο η αγάπη. Αν αφήσουμε τη ζήλια να δυναμώσει, μέσα μας μετά είναι πολύ δύσκολο να την ξεριζώσουμε από την καρδιά μας.

Από μικρή ηλικία πρέπει να πολεμάμε τους ζηλόφθονους λογισμούς, ήδη μέσα στην οικογένεια και τις φιλίες μας. Εμείς θα προσπαθούμε να χαιρόμαστε αυτό που έχουμε σαν οικογένεια, είτε λίγα, είτε πολλά. Και να μην ζηλεύουμε κάτι που έχει ο άλλος, να μην το καλλιεργούμε στο μυαλό μας, αλλά να διώχνουμε την σκέψη και να αρκούμαστε σε αυτά που έχουμε. Άλλωστε ο Θεός μοίρασε τα τάλαντα στους ανθρώπους και δεν άφησε κανέναν χωρίς ικανότητες και τάλαντα.

Η Εκκλησία μας ονόμασε τον Ιωσήφ «πάγκαλο», στολισμένο με όλα τα καλά. Το ευλογημένο παιδί του Ιακώβ προτύπωνε με όλη του τη ζωή τον Χριστό μας, που αιώνες αργότερα θα πουλιόταν από το μαθητή Του Ιούδα, θα Τον κατηγορούσαν άδικα και θα Τον έκλειναν στον τάφο, νομίζοντας πως το τέλος Του ήταν βέβαιο. Μα ο Κύριος με την Ανάστασή Του, δοξασμένος Βασιλιάς, χάρισε τη συγχώρεση και την ελπίδα της ζωής ακόμα και σ’ αυτούς που Τον πρόδωσαν και Τον εγκατέλειψαν.

Στο συμβάν με την Αιγυπτία, αρκετά παιδιά θα αντιληφθούν αμέσως τι αμαρτία προσπάθησε να αποφύγει ο Ιωσήφ, άλλα είναι πιθανόν να ρωτήσουν. Η απάντησή μας θα πρέπει – όπως πάντα – να είναι αληθινή, χωρίς όμως ούτε να σκανδαλίσει τα παιδιά που δεν έχουν γνώση του θέματος, ούτε να προκαλέσει αντιδράσεις από τα τυχόν υπόλοιπα που έχουν αντιληφθεί για τι μιλάμε. Μια αληθινή και απλή απάντηση είναι πως η Αιγυπτία ήθελε να έχει για δικό της άνδρα, εκτός από τον πραγματικό της σύζυγο, και τον Ιωσήφ.

Ο Ιωσήφ προτιμά την άδικη φυλάκιση παρά να αμαρτήσει δείχνοντας τρομερή αχαριστία απέναντι στον αφέντη του που του είχε δείξει σπάνια εμπιστοσύνη. Είχε συνείδηση ότι δεν του επιτρεπόταν να κάνει αυτό που δεν θέλει ο Θεός. Άλλωστε η Αιγύπτια είχε σύζυγο. Αυτό μας διδάσκει και πάλι αφενός, να αρκούμαστε σε αυτά που έχει ο καθένας μας και να μην ζηλεύουμε αυτά που έχει ο άλλος, και αφετέρου ότι ο Θεός μας βλέπει όπου κι αν είμαστε και ούτε στα κρυφά ούτε στα φανερά να κάνουμε αμαρτίες, ή πονηριές ή οτιδήποτε άλλο.

Έτσι αντέδρασε μπροστά σε αυτήν την πρόκληση φεύγοντας, ενώ εντύπωση μας κάνει πως δεν κατηγόρησε αργότερα την ένοχη για να μην πικράνει τον άρχοντα που θα μάθαινε την αλήθεια για τη σύζυγό του. Ήταν πραγματικά άνθρωπος του Θεού γεμάτος καλοσύνη και αγάπη για όλους, ακόμα και γι’ αυτούς που τον αδικούσαν. Αυτό μας διδάσκει να έχουμε κι εμείς ανοχή και αγάπη ακόμα και σε αυτούς που μας αδικούν και μας κάνουν κακό.

Η δική μας στάση ποια είναι όταν μας κατηγορούν δίκαια ή άδικα; Το υπερήφανο Εγώ μας, δε σηκώνει μύγα στο σπαθί του! Δεν απαγορεύεται φυσικά να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας (όταν έχουμε δίκιο, εννοείται) αλλά ακόμα καλύτερο και θεάρεστο είναι να σιωπήσουμε και να προσευχηθούμε για εκείνον που μας κατηγορεί. Ο δίκαιος Θεός θα δώσει την καλύτερη λύση, να είστε σίγουροι γι’ αυτό! Εμπιστοσύνη, λοιπόν στον Θεό, όπως αυτή που έδειξαν ο Νώε, ο Αβραάμ, ο Ισαάκ, ο Ιακώβ και ο Ιωσήφ.

ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Μετά από κάθε συνάντηση

Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (3)

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς· τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Ἀμήν.

Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.