Έναρξη μαθημάτων 2025-´26 (Βασικές αρχές – Παιδιά Γυμν.-Λυκείου)

ΔΟΜΗ ΚΑΤΗΧΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ 

– ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ –1. ΠΡΟΣΕΥΧΗ – ΕΝΑΡΞΗ 2. ΘΕΜΑ 2.1  ΣΥΝΤΟΜΗ ΔΙΔΑΧΗ 2.2 ΣΤΟΧΟΣ (Δηλ. τι θέλω να μάθουν τα παιδιά) 3. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΑΦΟΡΜΕΣ για ΣΥΖΗΤΗΣΗ 4. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ…5. Μικρή κοινή δράση 6. ΠΡΟΣΕΥΧΗ – ΛΗΞΗ

Σταθερά στοιχεία κάθε συνάντησης

• Τα μαθήματα γίνονται στον Ιερό Ναό, για να συνηθίζουν τα παιδιά τον ιερό χώρο, ή σε παρακείμενη αίθουσα, αν δεν μπορούμε στο ναό.
• Το βοήθημα της κατήχησης έχει δημιουργηθεί και δίνει περισσότερα εφόδια από ότι χρειάζεται ένας κατηχητής στην μία ώρα που έχει στη διάθεσή του, έτσι ώστε να υπάρχει και η επιλογή για κάτι περισσότερο από τα αναγκαία για μια ώρα κατήχησης ή παιχνιδιού.
• Η διήγηση, πολλές φορές, σε κάθε βαθμίδα είναι η ίδια, διαφέρει όμως ο στόχος και η διαπραγμάτευση του θέματος που είναι ανάλογη με την ηλικία των παιδιών.
• Προσευχή στην αρχή και στο τέλος (απλή, σύντομη, με τα παιδιά να συμμετέχουν).
• Σύντομη διδαχή (5–10 λεπτά, με εικόνες, ιστορίες, παραβολές).
• Συζήτηση / ερωτήσεις (να δώσουν τα ίδια τα παιδιά παραδείγματα από τη ζωή τους).
• Παιχνίδι ή δημιουργική δραστηριότητα (π.χ. μπάσκετ. βόλεϋ, ποδόσφαιρο… κλπ τα οποία θέλουν προετοιμασία).
• Μικρή κοινή δράση, ή ομαδικό παιχνίδι, εκτός των ατομικών (π.χ. να γράψουν ένα μήνυμα στον πίνακα ανακοινώσεων,  να ανάψουν το καντηλάκι του κατηχητικού ή και το θυμίαμα ακόμη).
  

  ---

Δομή της κάθε συνάντησης

• Για να κρατάς ρυθμό και να μη μοιάζει “μάθημα σχολείου”:

1. Προσευχή (1-3᾽) – απλή, ζεστή, και αν είναι δυνατόν όλοι μαζί (Βασιλεύ Ουράνιε…., Πάτερ Ημών).
2. Παιχνίδι ή Ανακοινώσεις σε στυλ ερωτήσεων (10´) – ειδικά στην αρχή βοηθά να “σπάσει ο πάγος”. π.Χ: Πώς περάσατε την Εβδομάδα;
3. Θέμα συζἠτησης (20´–25´το πολύ) – μικρή εισήγηση (μονὀλογος) πάνω σε μια ερώτηση/πρόβλημα/θέμα πίστης, με διάλογο.
4. Συζήτηση – Ίσως πάνω στο μάθημα ή κάτι άλλο π.χ. εργασία σε ομάδες, δημιουργία αφίσας, φωτο με polaroid και ανάρτηση στον πίνακα ανακοινώσεων
5. Δραστηριότητα – Παιχνίδι (30+´) – (π.χ. εσωτερικό πρωτάθλημα ή κάτι που να έχει και συναγωνισμό)
6. Κλείσιμο (5´) – μικρή κατακλείδα, προσευχή, ίσως και ένα μικρό “challenge” για την εβδομάδα. π.χ. κουίζ ερωτἠσεων με μικρό δώρο.
   

   ---

Στόχοι του Κατηχητικού

1. Πνευματικοί: γνωριμία με τον Χριστό, εμβάθυνση στην πίστη, συμμετοχή στη Λατρεία.
2. Παιδαγωγικοί: καλλιέργεια χαρακτήρα, ευθύνης, συνεργασίας.
3. Ψυχαγωγικοί: με παιχνίδια, εκδρομές, τουρνουά, θεατρικό, μουσική βραδιά, προβολή ταινίας με συζήτηση.
4. Κοινωνικοί: να νιώσουν ομάδα, οικογένεια της ενορίας και εν γένει της Εκκλησίας.
5. Πολιτιστικοί: επαφή με παράδοση, μουσική, τέχνη, δημιουργία.
   

   ---

Μέθοδοι – Τι τραβάει τους εφήβους

1. Οπτικοακουστικά: βίντεο, εικόνες, μουσική, μικρά podcasts.
2. Διάλογος: όχι μονόλογος. Κάνε ερωτήσεις, άσε να ακουστούν.
3. Δράσεις: θεατρικά, δημιουργία βίντεο TikTok με μήνυμα, αφίσες, κατασκευές.
4. Κοινωνική προσφορά: επίσκεψη σε γηροκομείο, συλλογή τροφίμων.

Η βιωματική μάθηση στη Χριστιανική Αγωγή και Εκπαίδευση

• Τα τελευταία υπάρχουν στον χώρο της μάθησης κάποιες μέθοδοι οι οποίες καλό είναι να τις έχουμε υπόψη μας για ότι αφορά τον τρόπο διδασκαλίας το «τι» θα πω ή τι θέλω να πω και το «πώς» θα το πω, εννοώντας τον τρόπο που πρέπει να χρησιμοποιήσω έτσι ώστε να μεταδώσω μια γνώση ή εμπειρία ιδιαίτερα στα νέα παιδιά.
• Σε αυτή τη διαδικασία μάθησης ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στη λεγόμενη βιωματική μέθοδο, όπως την έχει περιγράψει ο David Kolb (1984) και αφορά τα 4 βασικά βήματα μετάδοσης μιας νέας πληροφορίας. Αυτά τα 4 βήματα είναι τα εξής:
  η προετοιμασία για δράση () (το γνωστό ή οικείο),
  η συμμετοχή και
  η επεξεργασία σε βάθος της εμπειρίας και
  στο τέλος η θεωρητικοποίηση. Σύμφωνα με τους Kalantzis και Cope (2013), οι διαδικασίες της γνώσης περιλαμβάνουν:
  1. το βίωμα του γνωστού,
  2. ακολουθεί η νοηματοδότηση (τι νόημα δίνω στο βίωμα αυτό) με βάση τη θρησκευτική γνώση,
  3. η ανάλυση σε βάθος της θρησκευτικής έννοιας
  4. και τέλος η πρακτική εφαρμογή των παραπάνω.

Επίλογος

• «Γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος» (Ψλ. 33:9). Η Εκκλησία προσκαλεί κάθε άνθρωπο να συμμετάσχει στο ευχαριστιακό δείπνο του Κυρίου. Αυτό το δείπνο που τρεφόμαστε κάθε Κυριακή αλλά και σε κάθε θεία Λειτουργία, είναι πρώτα από όλα εμπειρία (γεύση) και έπειτα γνώση του Χριστού. «Ο σκοπός τελικά είναι οι χριστιανοί να μάθουν να ζουν για τον Χριστό και να ζουν ευχαριστιακά, στο Σώμα Του ως όλοι άνθρωποι, με σώμα και ψυχή, με νου και καρδιά» (Κουκουνάρας – Λιάγκης & Τριανταφυλλίδου-Μπαθρέλλου, 2018: 14). Σύμφωνα με τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο, με αυτόν τον τρόπο βιώνουν τη λειτουργία μετά τη Λειτουργία, δηλαδή προεκτείνουν τη Λειτουργία μέσα στην καθημερινή ζωή για να μεταμορφωθεί ολόκληρη η ζωή σε μια λειτουργία (Γιαννουλάτος, 2015. Τσιρέβελος 2023).
• Αυτό άλλωστε επιδιώκει και η βιωματική μάθηση στη χριστιανική αγωγή. Θεμελιώνεται στην εμπειρία και τη ζωή της Εκκλησίας και αυτή την εμπειρία την προσφέρει απλόχερα στη ζωή των παιδιών και των νέων μέσα από εκπαιδευτικές δραστηριότητες ενεργούς συμμετοχής και αλληλεπίδρασης.
• Έτσι, η χριστιανική εκπαίδευση καλεί τα παιδιά και τους νέους σε εμπειρική ψηλάφηση της Σταυρικής Θυσίας και της Αναστάσεως του Χριστού, με βάση τα δικά τους βιώματα. Αυτές οι δράσεις αποτελούν το σύγχρονο «ἔρχου καὶ ἴδε» (Ιω. 1:46) προς κάθε άνθρωπο και την πρόσκληση για ένταξη στην οικογένεια του Χριστού (Tsirevelos, 2020).
• Η βιωματική εκπαιδευτική διαδικασία προάγει τη χριστιανική μαθητεία και μαρτυρία. Στοχεύει ώστε τα παιδιά και οι νέοι μέσα από τη δική τους αναζήτηση και εξερεύνηση να εμπιστευθούν τον Κύριο και να δηλώσουν, ότι αυτό που βιώνουν και για το οποίο μιλάνε και αισθάνονται, το έζησαν και με τη δική τους ζωή. Έτσι λοιπόν σαρκώνεται ο Λόγος του Θεού στη ζωή των παιδιών και των νέων.

Απόσπασμα από το 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Υπεύθυνων Ιερέων Νεότητας και Κατηχητών των Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος. Δρ. Νικόλαος Τσιρέβελος, Γιαννιτσά, 26/08/2024. Τίτλος κεντρικής εισήγησης: “Η κατήχηση του παρόντος και του μέλλοντος”. Η βιωματική εκπαιδευτική διαδικασία και τα οφέλη από την ενεργή συμμετοχή των παιδιών και των νέων σε αυτήν.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ:

α. Αγιασμός. Αρχικά έχουμε ειδοποιήσει τον εφημέριο του Ναού για να κάνουμε αγιασμό.

1. Υποδοχή – Καλωσόρισμα (5᾽)

• Υποδέξου τα παιδιά με χαμόγελο και μουσική (κάτι νεανικό, όχι εκκλησιαστική για αρχή, ώστε να νιώσουν άνετα).
• Δώσε σε όλους αυτοκόλλητο/καρτελάκι με το όνομα (αν έχεις καινούργια μέλη).

2. Προσευχή (5´)

•«Βασιλεύ Ουράνιε…, Πάτερ ἡμῶν…».
• Μικρό μήνυμα: «Ξεκινάμε με τον Χριστό γιατί είναι Αυτός που μας ενώνει».

3. Παιχνίδι γνωριμίας (10´) – Παιχνίδι: “Η μπάλα των ερωτήσεων”

• Έχεις μια μπαλίτσα μικρή;
• Όποιος την παίρνει λέει το όνομά του και απαντά σε μια απλή ερώτηση (π.χ. “Αγαπημένο χόμπι”, “Μια ωραία στιγμή του καλοκαιριού”).
• Σκοπός: να μιλήσουν όλοι, να γελάσουν λίγο, να νιώσουν ομάδα.

4. Μικρή Συζήτηση – Θέμα (15´–20´) Θέμα: «Γιατί ερχόμαστε στο κατηχητικό;»

• Ξεκίνα με ερωτήσεις:
• Τι σας λείπει ή σας ἔλειψε πιο πολύ όταν δεν έχουμε κατηχητικό;
• Τι θα θέλατε να ζήσετε φέτος;

Δώσε το δικό σου μήνυμα:

• Το κατηχητικό είναι παρέα, πίστη, χαρά, δημιουργία.
• Δεν είναι σχολείο, ούτε διάλεξη. Είναι μια οικογένεια.

5. Δραστηριότητα Ομάδας (15´–20´) – Δημιουργία “Χάρτη Ιδεών” για τη χρονιά

• Μοιράζεις χαρτόνι/μαρκαδόρους, ή γράφουν στις ομαδικές του Ινσταγκραμ!
• Τίτλος στο κέντρο: «Τι θέλουμε φέτος στο κατηχητικό».
• Οι έφηβοι γράφουν/ζωγραφίζουν ιδέες: θέματα, εκδρομές, δράσεις, παιχνίδια.
• Ο χάρτης θα μείνει στον χώρο ως “συμβόλαιο” της ομάδας.

6. Παιχνίδι – Ενέργεια (10´) Παιχνίδι: “Ποιος είναι ο αρχηγός;”

• Ένας βγαίνει έξω.
• Ομάδα διαλέγει έναν αρχηγό που κάνει κινήσεις (χτυπά παλαμάκια, σηκώνεται, κάνει γκριμάτσες).
• Ο αρχηγός αλλάζει συνέχεια κίνηση, οι υπόλοιποι τον μιμούνται.
• Αυτός που είναι έξω μπαίνει και προσπαθεί να βρει τον αρχηγό. (Αυτό φτιάχνει γέλιο και δένει την ομάδα).

7. Κλείσιμο – Μήνυμα (5´) & κέρασμα (κάτι γλυκό, απλό, ώστε να μείνει μια ζεστή γεύση).

• Μικρό συμπέρασμα: «Σήμερα δείξαμε πως είμαστε ομάδα. Ο Χριστός μας ενώνει, και μαζί μπορούμε να κάνουμε πολλά όμορφα».
• Ανακοίνωσε το πρόγραμμα για την επόμενη φορά (π.χ. θεματική συζήτηση, δράση, πρωτάθλημα, διαγωνισμός).
• Κλείσε με ΠΡΟΣΕΥΧΗ και ένα μικρό κέρασμα.

👉 Προαιρετικό: Δώσε ένα “challenge” για την εβδομάδα, π.χ. «Να πεις μια καλή κουβέντα σε έναν συμμαθητή που το χρειάζεται και να μας την γνωστοποιήσεις για το γνωρίζουμε». Έτσι, μένει η πνευματική σύνδεση και μετά τη συνάντηση.

• 4.3. Δραστηριότητες ΜΕΣΟΥ & ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ (Γυμνασίου – Λυκείου)

  ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΗΤΑΣ

  ΠΡΟΣΟΧΗ: Επίσης για το Γυμνάσιο και Λύκειο μπορούμε να παίξουμε και τα παιχνίδια του κατώτερου κατηχητικού διότι μέσω αυτών μπορούμε να μάθουμε τις προτιμήσεις των παιδιών οι οποίες θα μας διευκολύνουν στο έργο μας.

  Καλή κι ευλογημένη ιεραποστολική Χρονιά!