ΠΡΟΣΕΥΧΗ
Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.
ΘΕΜΑ: α) Τα άγια Θεοφάνεια
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γάρ Γεννήτορος ἡ φωνή προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητόν σε Υἱόν ὀνομάζουσα· καί τό Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τό ἀσφαλές. Ὁ ἐπιφανείς Χριστέ ὁ Θεός, καί τόν κόσμον φωτίσας δόξα σοι.
Κύρια αφήγηση:
Τα Άγια Θεοφάνεια είναι μία από τις αρχαιότερες εορτές της εκκλησίας μας η οποία θεσπίσθηκε το 2ο αιώνα μ. Χ. και αναφέρεται στη φανέρωση της Αγίας Τριάδας κατά τη βάπτιση του Ιησού Χριστού.
Η ιστορία της βάπτισης έχει ως εξής: 1Μετά από θεία εντολή ο Ιωάννης ο Πρόδρομος εγκατέλειψε την ερημική ζωή και ήλθε στον Ιορδάνη ποταμό όπου κήρυττε και βάπτιζε.
Εκεί παρουσιάσθηκε κάποια ημέρα ο Ιησούς και ζήτησε να βαπτισθεί. 3Ο Ιωάννης, αν και το Άγιο Πνεύμα τον είχε πληροφορήσει ποιος ήταν εκείνος που του ζητούσε να βαπτισθεί, στην αρχή αρνείται να τον βαπτίσει ισχυριζόμενος ότι ο ίδιος έχει ανάγκη να βαπτισθεί από Εκείνον.
Ο Ιησούς όμως του εξήγησε ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού και τον έπεισε να τον βαπτίσει. Και τότε μπροστά στα έκπληκτα μάτια των θεατών διαδραματίσθηκε μία μοναδική και μεγαλειώδης σκηνή: με την μορφή ενός περιστεριού κατήλθε το Άγιο Πνεύμα και κάθισε επάνω στο 5βαπτιζόμενο Ιησού, ενώ συγχρόνως ακούσθηκε από τον ουρανό η φωνή του Θεού η οποία έλεγε: «Ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα» («Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός, αυτός είναι ο εκλεκτός μου») Από τότε και το Βάπτισμα των χριστιανών, δεν είναι «εν ύδατι», όπως το βάπτισμα «μετανοίας» του Ιωάννη, αλλά «εν Πνεύματι Αγίω». Ο Κύριος με το να βαπτιστεί αγίασε το νερό, το έκανε νερό αγιασμού και συμφιλίωσης με το Θεό. Έτσι η Βάπτιση του Κυρίου άνοιξε τη θύρα του Μυστηρίου του Βαπτίσματος. Με την καθαρτική χάρη του αγίου Βαπτίσματος ο παλαιός αμαρτωλός άνθρωπος ανακαινίζε- 8ται και με την τήρηση των θείων εντολών γίνεται κληρονόμος της βασιλείας των ουρανών.
Με το βάπτισμα των χριστιανών απαλλασσόμαστε από το προπατορικό αμάρτημα, δηλ. από το αμάρτημα που έκαναν δια της παρακοής τους οι πρωτόπλαστοι Αδάμ και Εύα. Όταν λέμε ότι με την γέννησή μας κληρονομούμε το προπατορικό αμάρτημα, δεν εννοούμε την αμαρτία που έκαναν οι πρωτόπλαστοι, αφού κάτι τέτοιο θα ήταν άδικο, να έκανε δηλαδή κάποιος άλλος αμαρτία και να την κληρονομούμε εμείς. Εννοούμε ότι κληρονομούμε τις συνέπειες της παρακοής δηλ. την φθορά και τον θάνατο. Με το βάπτισμα έχουμε την δυνατότητα να νικήσουμε τον θάνατο, όπως ο Χριστός και να παραμείνουμε αθάνατοι κοντά στο Χριστό. Όλα αυτά βέβαια στην άλλη ζωή.
β) Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος
Την επομένη ημέρα των Θεοφανίων (7 Ιανουαρίου) καθιερώθηκε να εορτάζουμε, τη σύναξη του Αγίου Προφήτη Ιωάννη Προδρόμου του Βαπτιστή. Είναι ο περισσότερο τιμώμενος Άγιος της Πίστης μας μετά την Υπεραγία Θεοτόκο.
Απεικονίζεται στο τέμπλο των Ιερών Ναών δίπλα στην εικόνα του Χριστού. Είναι σύμφωνα με τα λεγόμενα του Κυρίου, ο σπουδαιότερος άνθρωπος που γεννήθηκε ποτέ, και ο σεβασμιότερος των Προφητών. Συχνά απεικονίζεται με φτερά, σαν Άγγελος.
Ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα Ζαχαρία και της Ελισάβετ. Το ζευγάρι τον απέκτησε σε μεγάλη ηλικία με θαυμαστό τρόπο: Κάποια ημέρα ο Ζαχαρίας, την ώρα του θυμιάματος, είδε μέσα στο θυσιαστήριο άγγελο Κυρίου, ο οποίος του ανήγγειλε ότι θα αποκτούσε γιο τον οποίο θα ονό- μαζε Ιωάννη. Ο Ζαχαρίας χάρηκε πολύ αλλά δυσπιστούσε. Η γυναίκα του ήταν ηλικιωμένη και στείρα και άρα ήταν αδύνατο να κυοφορήσει και αυτές τις αμφιβολίες τις εξέφρασε στον άγγελο ο οποίος του απάντησε ότι το παιδί θα γεννηθεί και εκείνος θα τιμωρηθεί για την απιστία του, παραμένοντας κωφάλαλος μέχρι να πραγματοποιηθεί η βουλή του Θεού. Πράγματι η γυναίκα του η Ελισάβετ συνέλαβε (η σύλληψη του Προδρόμου εορτάζεται στις 23 Σεπτεμβρίου) και μετά από εννέα μήνες γέννησε γιο (το γενέθλιον του Προδρόμου εορτάζεται στις 24 Ιουνίου).
Οκτώ ημέρες μετά τη γέννηση κατά την περιτομή του παιδιού οι συγγενείς, θέλησαν να του δώσουν το όνομα του πατέρα του δηλ. Ζαχαρία. Όμως ο Ζαχαρίας έγραψε επάνω στο πινακίδιο το όνομα Ιωάννης. Αμέσως λύθηκε η γλώσσα του και όλοι οι παριστάμενοι πλημμύρισαν χαρά κι ελπίδα, διότι κατάλαβαν ότι γεννήθηκε ο Πρόδρομος της παρουσίας του αναμενόμενου Μεσσία.
Ο Ιωάννης δε διέθετε μόνο το χάρισμα της προφητείας, αλλά αξιώθηκε και τη μεγαλύτερη χαρά και τιμή. Βάπτισε το Μεσσία Χριστό, τον οποίο και ομολογούσε σ’ όλη του τη ζωή. Μέχρι τα τριάντα του χρόνια, ζει ασκητική ζωή στην έρημο της Ιουδαίας, αφιερωμένη ολοκληρωτικά στην προσευχή, τη μελέτη και την πνευματική και ηθική τελειοποίηση. Το ρούχο του ήταν από τρίχες καμήλας, στη μέση του είχε δερμάτινη ζώνη και την τροφή του αποτελούσαν ακρίδες (βλαστάρια χόρτων) και άγριο μέλι. Με μεγάλη χάρη κήρυττε «τα πλήθη».
Γενικά, η διδασκαλία του συνοψίζεται στη χαρακτηριστική φράση του: «Μετανοείτε• ήγγικε γαρ ή βασιλεία των ουρανών», προετοιμάζοντας, έτσι, το δρόμο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού για το σωτήριο έργο Του (γι’ αυτό ονομάστηκε και Πρόδρομος).
Γιατί ο Κύριος επέλεξε τον Ιωάννη τον Πρόδρομο για να βαπτιστεί;
Του Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεώς μας Αρχιμ. Νεκταρίου Μουλατσιώτη
Σήμερα η αγία Εκκλησία μας προβάλλει και εορτάζει με ξεχωριστή λαμπρότητα το γεγονός των αγίων Θεοφανείων, την φανέρωση δηλαδή του Θεού επί της γης. Όπως και άλλοτε τονίσαμε, αλλά και όπως συμπεραίνουμε από το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, τον Κύριό μας οι Εβραίοι δεν τον αποδέχοντο ως τον Χριστό, δηλαδή ως τον Μεσσία. Γι’ αυτό και οι Ευαγγελιστές Μάρκος και Ματθαίος σήμερα αναφέρουν τον Κύριό μας απλά με το όνομά Του, ο Ιησούς. Ιδού τι καταγράφει ο Ευαγγελιστής Μάρκος: «ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ Ἰωάννου εἰς τὸν Ἰορδάνην».
Με τα ίδια ακριβώς λόγια ξεκινά την σημερινή ευαγγελική περικοπή του ο Ευαγγελιστής Ματθαίος. Κανένας έως τότε δεν αναγνώριζε ότι ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ είναι ο Χριστός, ο Μεσσίας, ο εκλεκτός, ο Υιός του Θεού, ο ομοούσιος με τον Πατέρα.
Όλα όμως αλλάζουν από την στιγμή της Βαπτίσεως του Κυρίου μας, διότι κατά την ώρα αυτή ακούσθηκε ισχυρή φωνή εξ’ ουρανού που έλεγε: «Οὗτος ἐστίν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδό- κησα». Δηλαδή αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, τον οποίο εξέλεξα και κατέστησα Μεσσία, Χριστό. Φανερώνει λοιπόν για πρώτη φορά δημοσίως ο Θεός Πατήρ το ποιος είναι ο Υιός Του. Το ποιος είναι ο Χριστός, ο Μεσσίας, τον οποίο αποκαλεί και αγαπητό Του.
Επί τούτου, εκείνη τη στιγμή, εύλογα στο πλήθος έγινε σύγχυση για το ποιος εκ των δύο είναι ο Υιός ο αγαπητός, δηλαδή ο Ιωάννης ο Βαπτιστής που όλοι τον είχαν ως προφήτη ή ο βαπτιζόμενος Ιησούς από τη Ναζαρέτ; Γι’ αυτό έγινε και η φανέρωσις του τρίτου Προσώπου της αγίας Τριάδος, δηλαδή του Αγίου Πνεύματος, που έλαβε τη μορφή περιστεριού και κάθισε στην κεφαλή του Ιησού. Έτσι όλοι κατενόησαν ότι η φωνή που ακούσθηκε δεν ήταν για τον Ιωάννη, αλλά για τον Ιησού από την Ναζαρέτ. Την ώρα λοιπόν της Βαπτίσεως του Ιησού έχουμε για πρώτη φορά στην Καινή Διαθήκη φανέρωση και παρουσία του Τριαδικού μας Θεού στον Ιορδάνη ποταμό. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας Θεοφάνεια αποκάλεσε τη σημερινή εορτή και ημέρα.
Ας εξηγήσουμε όμως με λίγα λόγια το γιατί επιλέχθηκε από την πρόνοια του Θεού να γίνει η Βάπτιση του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό. Εδώ, αδελφοί μου, θα πρέπει να ανατρέξουμε στην Παλαιά Διαθήκη και να θυμηθούμε ότι ο θεόπτης Μωυσής, ως διάδοχό του και αρχηγό του εβραϊκού λαού, άφησε τον Ιησού του Ναυή. Ο Ιησούς του Ναυή πορευόμενος τότε μαζί με όλο το λαό προς κατάκτηση της Ιερουσαλήμ, έφθασε μπροστά στην πόλη Ιεριχώ. Εκεί συνάντησαν ένα μεγάλο εμπόδιο στο διάβα τους και αυτό ήταν ο Ιορδάνης ποταμός. Τότε οι ιερείς των Εβραίων διέταξαν τον λαό λέγοντας: Όταν οι δώδεκα ιερείς θα σηκώσουν ψηλά στα χέρια τους την Κιβωτό της Διαθήκης, εσείς θα παραμείνετε μακριά και πίσω από αυτήν δύο χιλιάδες πήχεις και μόνον όταν ο Ιησούς του Ναυή σας δώσει εντολή, τότε θα έλθετε στον ποταμό Ιορδάνη.
Την άλλη μέρα το πρωί καθοδηγούμενος από τον Θεό ο Ιησούς του Ναυή διέταξε τους ιερείς να σηκώσουν ψηλά στα χέρια τους την Κιβωτό της Διαθήκης, να εισέλθουν μέσα στον Ιορδάνη ποταμό και να μείνουν εκεί έως ότου περάσει όλος ο λαός του. Και ω του θαύματος! Ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω όση ώρα ευρίσκετο η Κιβωτός της Διαθήκης εντός του ποταμού και επέρασε όλος ο λαός του Θεού, χωρίς να βραχεί, όπως ακριβώς είχε συμβεί και με τον θεόπτη Μωυσή όταν πέρασαν την Ερυθρά Θάλασσα.
Σήμερα στις ευχές της Εκκλησίας μας αδελφοί μου ακούμε, ότι εισερχόμενος ο Κύριός μας στον Ιορδάνη ποταμό τα νερά του εστράφησαν και πάλι εις τα οπίσω. Με αυτό το θεϊκό σημείο φανερώνεται συμβολικά ότι όπως ο εβραϊκός λαός πέρασε τον Ιορδάνη ποταμό χωρίς να βραχεί και έφθασε εις την «Γην της Επαγγελίας την ρέουσα μέλι και γάλα», έτσι και όσοι ακολουθήσουν τον Ιησού Χριστό διά του μυστηρίου του Ιερού Βαπτίσματος, θα εισέλθουν στην Βασιλεία του Θεού, εάν μείνουν βέβαια πιστοί στο Θεό και στο άγιο θέλημά Του έως τέλους. Εκεί δεν θα υπάρχουν πλέον δάκρυα, πόνος και θλίψη, αλλά αιώνια χαρά.
Ιδού αδελφοί μου γιατί η Εκκλησία μας εορτάζει με πανηγυρική λαμπρότητα σήμερα αυτή την μεγάλη Δεσποτική εορτή των Θεοφανείων. Πρώτον, για να πιστεύσουμε και εμείς ότι ο Ιησούς της Ναζαρέτ είναι ο Χριστός. Δεύτερον, για να φανερωθεί σε όλο τον κόσμο ότι ο αληθινός Θεός είναι Τρισυπόστατος και τρίτον, για να μας διδάξει όλους ότι η σωτηρία μας ξεκινά με το μυστήριο του Ιερού Βαπτίσματος.
Ας δοξάσουμε λοιπόν όλοι σήμερα και ας ευχαριστήσουμε τον Κύριό μας για όσα έκανε, ώστε να εισέλθουμε κι εμείς όλοι εις την πνευματική γη της Επαγγελίας του Κυρίου μας. Ας Του υποσχε- θούμε σήμερα πάντες, ότι θα αγωνιστούμε να παραμείνουμε πιστοί εις το άγιο Βάπτισμά μας και να ζήσουμε την ζωή μας εν Χριστώ, πράττοντας το άγιο θέλημά Του. Αμήν.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ:
[Μπορούμε για τα παιδιά Μέσου και Ανωτέρου να διαβάσουμε την περικοπή του Ευαγγελίου με την μετάφραση (σελ.266, να την σχολιάσουμε στίχο-στίχο, αλλά και να τονίσουμε την δυναμική μαρτυρία του Αγίου Προδρόμου ο οποίος υπέδειξε τον Σωτήρα του κόσμου Χριστό].
ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ Α ́ 29 – 34 29 Τῇ ἐπαύριον βλέπει ὁ Ἰωάννης τὸν Ἰησοῦν ἐρχόμενον πρὸς αὐτόν, καὶ λέγει· Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. 30 οὗτός ἐστι περὶ οὗ ἐγὼ εἶπον· Ὀπίσω μου ἔρχεται ἀνὴρ ὃς ἔμπροσθέν μου γέγονεν, ὅτι πρῶτός μου ἦν. 31 κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν, ἀλλ’ ἵνα φανερωθῇ τῷ Ἰσραὴλ, διὰ τοῦτο ἦλθον ἐγὼ ἐν τῷ ὕδατι βαπτίζων. 32 Καὶ ἐμαρτύρησεν Ἰωάννης λέγων ὅτι τεθέαμαι τὸ Πνεῦμα κα- ταβαῖνον ὡς περιστερὰν ἐξ οὐρανοῦ, καὶ ἔμεινεν ἐπ’ αὐτόν· 33 κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν, ἀλλ’ ὁ πέμψας με βαπτίζειν ἐν ὕδατι, ἐκεῖνός μοι εἶπεν· Ἐφ’ ὃν ἂν ἴδῃς τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον καὶ μένον ἐπ’ αὐτόν, οὗτός ἐστιν ὁ βαπτίζων ἐν Πνεύματι ἁγίῳ. 34 κἀγὼ ἑώρακα, καὶ μεμαρτύρηκα ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
29 Την επομένην ημέραν βλέπει ο Ιωάννης τον Ιησούν να έρχεται εις αυτόν και λέγει• “ίδε ο αμνός του Θεού, που επροφήτευσεν ο Ησαΐας, ο Μεσσίας και Λυτρωτής, ο οποίος θα θυσιασθή δια να πάρη επάνω του και εξαλείψη την αμαρτίαν και την ενοχήν του κόσμου. 30Αυτός είναι, δια τον οποίον σας είπα• ύστερα από εμέ έρχεται άνθρωπος, ο οποίος σαν αιώνιος Θεός υπάρχει πολύ πρωτύτερα από εμέ, ασύγκριτα λαμπρότερος και ενδοξότερος. 31 Και εγώ δεν τον εγνώριζα προηγουμένως, αλλά δια να φανερωθή αυτός στους Ισραηλίτας, δια τούτο ήλθα εγώ και βαπτίζω εις τα ύδατα του Ιορδάνου”. 32 Και εβεβαίωσεν ο Ιωάννης λέγων ότι “είδα το Αγιον Πνεύμα να κατεβαίνη ωσάν περιστερά από τον ουρανόν και έμεινεν εις αυτόν μονίμως. 33 Και εγώ, όπως και σεις, δεν τον εγνώριζα, αλλά εκείνος που με έστειλε να βαπτίζω με νερό, εκείνος μου είπε• Εις όποιον ίδης να κατεβαίνη το Πνεύμα το Αγιον και να μένη εις αυτόν, αυτός είναι, που βαπτίζει με Πνεύμα Αγιον. 34 Και εγώ πράγματι είδα, όπως μου είπεν ο Θεός, και έχω δώσει μαρτυρίαν και ομολογίαν ότι αυτός είναι ο Υιός του Θεού που έγινεν άνθρωπος”.
♦ Κλείνοντας, παιδιά, το σημερινό θέμα μας, ας έχουμε υπόψη μας και τα εξής:
♦ Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, τι έλεγε σε κείνους που πήγαιναν να βαπτισθούν στον ̓Ιορδάνη;
—«Εγώ σας βαπτίζω με νερό. Δείγμα ότι μετανοείτε. Εκείνος όμως, που έρχεται πίσω από μένα (ο Χριστός) θα σας βαπτίσει με Άγιο Πνεύμα…
♦ Με το Άγιο Βάπτισμα καθαρίζομαι από την λέπρα, π.χ. του σώματος, αλλά από την πνευματική λέπρα της αμαρτίας και μάλιστα του προπατορικού αμαρτήματος.
♦ Με το Αγ. Βάπτισμα ανήκω πιά και ̓γω στο Χριστό! Είμαι το παιδί Του, άρα και ο κληρονόμος της Βασιλείας Του.
♦ Έδωσα υπόσχεση με το στόμα του Νονού (αναδόχου) μου; Ποια; Αποτάσσομαι τον Σατανά! Συντάσσομαι με το Χριστό! Τι σημαίνουν αυτά;
♦ Μόνο στο Χριστό ανήκω πιά! Χριστιανός! Δικός Του είμαι. Αυτόν ακολουθώ, όχι τον Διάβολο. Όπως ο καλός στρατιώτης ακολουθεί τον στρατηγό του! Τις άγιες εντολές Του εκτελώ από αγάπη σε Κείνον! Είμαι ντυμένος το Χριστό!
ΠΡΟΣΕΥΧΗ:
MEDIA
DIGITAL MEDIA STUDIO